“ਕਿਹੜਾ ਨੇਤਾ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਸਾਡੇ ਕੰਮਾਂ ਜਾਂ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ...”
(31 ਜਨਵਰੀ 2020)
ਦਿੱਲੀ ਚੋਣ ਪਿੜ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿੱਤ ਨਵੀਂਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਸਿਖਰ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੈਰ ਮਿੱਧਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਚੋਣ ਪਿੜ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਭੂਤ ਵੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਦੇ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਗੱਦਾਰੀ ਦਾ ਤੇ ਕਦੇ ‘ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ’ ਦਾ ਸੰਖ ਵੱਜਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ 2015 ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਕੋਲ ਇਹ ਗਿਣਾਉਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸਾਡੀ ਝੋਲੀ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਫਲਾਣੇ ਸੂਬੇ ਵਰਗੀ ਬਣਾ ਦਿਆਂਗੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਸ ਵੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਦੇਖੋ। ਕਪਿਲ ਮਿਸ਼ਰਾ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ‘ਸ਼ਾਹੀਨ ਬਾਗ ਮਿੰਨੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।’ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਲੈਕਸ਼ਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਕੇਸ ਵੀ ਦਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮਨੋਜ ਤਿਵਾੜੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ, ‘ਦਿੱਲੀ ਮੁਫ਼ਤਖੋਰਿਆਂ ਦੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।’ ਜਿਹੜੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਬਣਦੀ ਸੀ ਜਾਂ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਫ਼ਤਿਹ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ ਕਰਕੇ ਆਸਵੰਦ ਹੈ ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ ਉਹਦੇ ਅੱਧੇ ਅਧੂਰੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਪਰ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਗੱਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੁੰਬੀ ਹੈ ਤੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲੀ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੋਟ ਪਾਇਓ, ਜੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵੀ ਵੋਟ ਨਾ ਪਾਇਓ। ਫੇਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਬਾਕੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਕਰਕੇ ਦੇਖੋ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਨੇਤਾ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਸਾਡੇ ਕੰਮਾਂ ਜਾਂ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਤਾਂ ਵੋਟ ਪਾਇਓ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਨਾ ਪਾਇਓ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਜਿੱਥੋਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਨ, ਅਠਾਸੀ। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ 87 ਹੋਰ। ਬਾਕੀ 69 ਸੀਟਾਂ ਉੱਤੇ ਔਸਤ 22 ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਨ। ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵਾਲੀ ਸੀਟ ਉੱਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਆ ਗਿਆ? ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਧਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇੱਥੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੁਦ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨੇ ਤਾਂ ਜੁ ਉਹ ਵੋਟਾਂ ਤੋੜ ਸਕਣ। ਭਾਵੇਂ ਇੱਕ ਇੱਕ ਉਮੀਦਵਾਰ ਪੰਜ ਪੰਜ ਸੌ ਵੋਟ ਹੀ ਤੋੜੇ, ਪਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਟੁੱਟੇ ਜ਼ਰੂਰ। ਇਹ ਪੈਂਤੜਾ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦਾ ਰਾਹ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਵਕਤ ਦੱਸੇਗਾ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਬਾਰੇ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਖੁਸ਼ੀ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦਿਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਲਈ ਚੰਗਾ ਆਖਿਆ ਹੈ।
ਭਾਜਪਾ ਕੋਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਕੱਦ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਚਿਹਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਕਰਕੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਉਹ ਸਮਝ ਗਈ ਕਿ ਮਨੋਜ ਤਿਵਾੜੀ ਉੱਤੇ ਦਾਅ ਨਾ ਖੇਡਿਆ ਜਾਵੇ। ਹੁਣ ਉੱਥੇ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਵੋਟ ਮੰਗੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਸੋਧ ਕਾਨੂੰਨ, ਧਾਰਾ 370 ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ, ਤੇ ਹੋਰ ਫਿਰਕੂ ਗੱਲਾਂ ਉਸ ਦਾ ਰਾਹ ਰੋਕਦੀਆਂ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਹਰਿਆਂ ਕਰਕੇ ਕਈ ਸੂਬੇ ਉਹ ਗਵਾ ਬੈਠੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇ ਪੀ ਨੱਢਾ ਨੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਮੰਤਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਬੂਥ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਜੁਟ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵੋਟਰ ਲਿਸਟਾਂ ਚੁੱਕ ਲਵੋ। ਪੱਕੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਲਕੀਰ ਥੱਲੇ ਕਰੋ। ਕੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਵੋ ਤੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਜਾਂ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀ ਲਕੀਰ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਵੋ। 8 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਰੋ ਕਿ ਲਾਲ ਨੂੰ ਹਰੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾ। ਭਾਵ ਹਰ ਹੀਲੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਮਨ ਬਦਲਣਾ। ਆਦੇਸ਼ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਬੂਥ ਉੱਤੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਪੰਜਾਹ ਵੋਟਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਵਧਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਅੰਦਰੋਂ ਇੰਨੀ ਡਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸੂਹ ਮੁਤਾਬਕ ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਬੂਥ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਬਣਾਏ ਜਾਣ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਣਗੇ ਕਿਤੇ ਉਹ ਵੋਟ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਨਾ ਪਾ ਦੇਣ।
ਕਾਂਗਰਸ ਖੁੱਸੇ ਵੱਕਾਰ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, 2015 ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਵੋਟ ਟੁੱਟ ਕੇ ‘ਆਪ’ ਵੱਲ ਗਈ। ਪਰ ‘ਆਪ’ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਬਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਵੋਟ ਮੁੜ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆ ਜਾਣੀ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਕੋਲ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਚਿਹਰਾ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਜਰਨੈਲ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੋਪੜਾ ਦਾ ਆਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਜਿਤਾ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ 700 ਯੂਨਿਟ ਬਿਜਲੀ ਮੁਫ਼ਤ ਮਿਲੇਗੀ, ਉਹ ਵੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ। ਪਰ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਉਹ ਭੁੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਬਿਜਲੀ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਵੀ ਸਸਤੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਪਲਾਂਟ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਖਰੀਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸਭ ਦਰਮਿਆਨ ਕਾਂਗਰਸ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਟਾਰ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵੀ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਦੀ ਹੈ। ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸੰਨੀ ਦਿਓਲ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਬਾਬਤ ਵੀ ਜਨਤਾ ਜਾਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਖੁੱਡੇ ਲਾਏ ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 22ਵੇਂ ਨੰਬਰ ਉੱਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਪਲੋਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਹਾਈਕਮਾਨ ਇਹ ਤਾਂ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਧੂ ਵਰਗਾ ਬੁਲਾਰਾ ਉਸ ਕੋਲ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਜਦੋਂ ਲੋੜ ਪਈ, ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ।
ਸਾਡੀ ਜਾਂਚੇ ਜੇ ਸਿੱਧੂ ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਦਲਣਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਡੁਬੋਣ ਲਈ ਕਈਆਂ ਨੇ ਸਿਰਤੋੜ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇੰਨੀ ਕੁ ਗੱਲ ਤਾਂ ਸਿੱਧੂ ਵੀ ਜਾਣਦਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣ ਲਈ ਸਿੱਧੂ ਪਾਸ ਵੀ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
11 ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕੀ ਬੋਲਣਗੇ, ਇਹ ਤਾਂ ਵਕਤ ਦੱਸੇਗਾ, ਪਰ ਜੋ ਜੋ ਕੁਝ ਨੇਤਾ ਲੋਕ ਬੋਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਵੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਵੀ। ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਕੁਝ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਪਤਾ ਗਿਆਰਾਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦੱਸਣਗੇ।
*****
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)
(1913)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: