“… … ਫਰਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਕਿਸੇ ਪੀਰ ਦੀ ਕਬਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਉਸ ’ਤੇ ਬੈੱਡ ਲਗਾ ਕੇ ਸੌਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਣੇ ਜੁੱਤੀਆਂ …”
(17 ਅਪਰੈਲ 2025, ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ: 8 ਜਨਵਰੀ 2022)

ਸੁਰਜੀਤ ਭਗਤ

ਦੋ ਅਪਰੈਲ 1962 --- 29 ਮਾਰਚ 2025

ਸੁਰਜੀਤ ਭਗਤ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੋਤੀਆਂ ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ … …

ਮੇਰਾ ਭਤੀਜਾ ਬੰਟੀ ਕੁੱਲਵਕਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ, ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਗਲਾਧੜੀ ਵੀ ਹੈ। ਮਰਾਸੀਆਂ ਵਾਂਗ ਉਹ ਕੋਈ ਵੀ ਗੱਲ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਡਿਗਣ ਦਿੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਵਿਚਾਲਿਓਂ ਹੀ ਬੋਚ ਕੇ ਅਗਲੇ ਨੂੰ ਹੱਕਾ ਬੱਕਾ ਕਰ ਦੇਣਾ ਉਸ ਲਈ ਚੁਟਕੀ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰ ਵੀ ਬੋਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਲ ਬਹਿਣ ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਤਪਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਮਸਲੇ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇੱਕ ਮਸਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਦਾ ਫਰਸ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਤੱਤਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕਈ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਮੱਥਾ ਖਪਾਈ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਪਰ ਗੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਲੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈ ਰਹੀ। ਬੇਹੱਦ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਕਟੀ ਕਰ ਰਹੇ ਇਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇੱਕ ਸਿਆਣੇ ਦੀ ਦੱਸ ਪਾਈ। ਮਰਦਾ ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ? ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ’ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਾਬੇ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਬਾਬੇ ਨੇ ਗਰਮ ਹੁੰਦੇ ਫਰਸ਼ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਪਾਖਣ ਉਪਰੰਤ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕਿ ਫਰਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਕਿਸੇ ਪੀਰ ਦੀ ਕਬਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਉਸ ’ਤੇ ਬੈੱਡ ਲਗਾ ਕੇ ਸੌਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਣੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਤੁਰ ਫਿਰ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਪੀਰ ਬੇਹੱਦ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਕਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਅਣਹੋਣੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਮਰੇ ਨੂੰ ਮਾਰੇ ਸ਼ਾਹ ਮਦਾਰ। ਗਰਮ ਹੁੰਦੇ ਫਰਸ਼ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲੱਭਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਮਾਜ਼ ਬਖਸ਼ਾਉਣ ਗਏ ਦੇ ਗਲ਼ ਰੋਜ਼ੇ ਪੈਣ ਵਾਲੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਘਰ ਹੀ ਬਦਲਣ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਕਿਹੜਾ ਸੌਖਾ ਸੀ? ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਚੱਕੀ ਦੇ ਦੋਂਹ ਪੁੜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਆ ਗਿਆ। ਮਰਦਾ ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਆਖ਼ਰ ਮੁਸੀਬਤ ਦੇ ਮਾਰੇ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਭਤੀਜੇ ਬੰਟੀ ਦਾ ਚੇਤਾ ਆਇਆ।

“ਕਿੱਥੇ ਓਂ ਨੇਤਾ ਜੀ?” ਉਸ ਅਫਸਰ ਨੇ ਬੰਟੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਲਗਾਇਆ।

“ਸੇਵਾ ਦੱਸੋ ਜਨਾਬ, ਸੁੱਖ ਸਾਂਦ ਐ? ਰਾਜ਼ੀ ਬਾਜ਼ੀ ਓਂ?” ਬੰਟੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛ ਲਿਆ।

“ਸੁੱਖ ਸਾਂਦ ਹੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ, ਇਸੇ ਲਈ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਯਾਰ। ਇੱਕ ਕਸੂਤੇ ਜਿਹੇ ਪੰਗੇ ਵਿੱਚ ਫਸ ’ਗੇ ਆਂ।” ਘਬਰਾਏ ਹੋਏ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ।

“ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਪੰਗੈ ਜੋ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ?” ਬੰਟੀ ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਅ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹੋਰ ਕੁਰੇਦਣ ’ਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਕਥਾ-ਕਹਾਣੀ ਕਹਿ ਸੁਣਾਈ। ਮੁੱਖ ਮਸਲਾ ਕਬਰ ਦਾ ਹੀ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਉਪਾਅ ਵੀ ਬਾਬੇ ਨੇ ਕਾਫੀ ਮਹਿੰਗਾ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਹਾਰੀ ਸਾਰੀ ਦੇ ਵੱਸ ਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।

“ਕਬਰ ਤਾਂ ਮੈਂ ਹੀ ਪੁੱਟ ਦੇਣੀ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਬਾਹਰ ਆਂ ਕਿਧਰੇ, ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਤੇਰਾ ਕਬਰ ਵਾਲਾ ਮਸਲਾ ਵੀ ਹੱਲ ਕਰਦੇ ਆਂ।” ਬੰਟੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਟਿੱਚਰ ਰਲੀ ਹੋਈ ਸੀ।

ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਬੰਟੀ ਨੇ ਕਮਰੇ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕਮਰੇ ਦਾ ਫਰਸ਼ ਸੱਚੀਂ ਹੀ ਗਰਮ ਸੀ। ਕੋਈ ਵੀ ਕਮਰੇ ਦੇ ਲਾਗੇ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਪੈ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਫਰਸ਼ ਨੂੰ ਪੁੱਟਣ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰ ਸਕੇ। ਪੀਰ ਦੀ ਨਰਾਜ਼ਗੀ ਦਾ ਡਰ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਰ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਸੰਭਾਵਿਤ ਕਰੋਪੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਮਾਸੀ ਆਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਬਿੱਲੀ ਦੇ ਗਲ਼ ਟੱਲੀ ਕੌਣ ਬੰਨ੍ਹੇ? ਆਖਰ ਇਹ ਹਿਮਾਕਤ ਵੀ ਬੰਟੀ ਨੂੰ ਹੀ ਕਰਨੀ ਪਈ। ਉਸ ਨੇ ਸੱਬਲ ਚੱਕ ਕੇ ਫਰਸ਼ ਪੁੱਟਿਆ ਪਰ ਹੇਠਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਇਆ। ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਬਰ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੁਝ ਹੋਰ। ਫਿਰ ਫਰਸ਼ ਦੇ ਗਰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਸੀ? ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਹੁਣ ਬੰਟੀ ਨੇ ਕਮਰੇ ਦੀ ਸਾਹਮਣੀ ਕੰਧ ਛਿੱਲਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉੱਥੋਂ ਵੀ ਕੁਝ ਨਾ ਲੱਭਾ। ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੋਚ ਕੇ ਬੰਟੀ ਨੇ ਜਦੋਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਛੈਣੀ ਨਾਲ ਪੁੱਟਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਇਸ ਦੀਵਾਰ ਦੀ ਚਿਣਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਲੋਹੇ ਦੇ ਪਾਈਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਅਰਥ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਪਾ ਕੇ ਕੰਧ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਫਰਸ਼ ਦੇ ਥੱਲਿਓਂ ਦੀ ਦੂਜੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇਣ ਲਈ ਲੰਘਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪੁਰਾਣੀ ਫਿਟਿੰਗ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਨਵੀਂਆਂ ਤਾਰਾਂ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪਰ ਬੇਧਿਆਨੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਅਰਥ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲੱਗੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਅਰਥ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਫਰਸ਼ ਤੱਤਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਇਹ ਅਰਥ ਜਦੋਂ ਬਿਜਲੀ ਮਕੈਨਿਕ ਨੇ ਕੱਟ ਦਿੱਤੇ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਮਾਮਲਾ ਸਮਝ ਆ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਫਰਸ਼ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਗਰਮ ਹੋਣੋਂ ਹਟ ਗਈ। ਕਿਸੇ ਪੀਰ ਦੀ ਕਬਰ ਦਾ ਕਿਧਰੇ ਕੋਈ ਨਾਮੋ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ।

“ਲਿਆ ਆਪਣੇ ਬਾਬੇ ਨੂੰ … … ਤੇ ਪੁੱਛ ਕਿ ਤੇਰਾ ਪੀਰ, ਕਬਰ ਸਮੇਤ ਕਿਹੜੀ ਕਬਰ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਿਆ ਏ?” ਬੰਟੀ ਜੇਤੂ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਅਫਸਰ ਨੂੰ ਛੇੜ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਹੁਣ ਇਕੱਲੀ ਕਬਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਡਰ ਵੀ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।

*       *       *       *       *

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)
ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)