“ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਿੱਧੀ ਸੜਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਹਰ ਮੋੜ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ...”
(20 ਫਰਵਰੀ 2023)
ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਾਠਕ: 52.

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ ਚੜ੍ਹਾਅ ਆਉਣੇ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਡੋਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਤੇ ਸਮਾਂ ਉਵੇਂ ਦਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਇਕਦਮ ਮੁਸੀਬਤ ਆ ਜਾਣ ’ਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਵਕਤ ਤਾਂ ਉਸ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੇ। ਪਰ ਮੁਸੀਬਤ ਆ ਜਾਣ ਤੇ ਹਿੰਮਤ ਹਾਰ ਕੇ ਬੈਠਣਾ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਰੋਣਾ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਦਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਸਾਡਾ ਭਾਵੁਕ ਸੁਭਾਅ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ’ਤੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ।

ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਡੀ ਸੋਚ ’ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਿੱਧੀ ਸੜਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਹਰ ਮੋੜ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਰੋਇਆ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਮੋੜ ਤੇ ਗੱਡੀ ਮੋੜਦੇ ਹੋਏ ਸਫਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਇਵੇਂ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਫਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਰੂਪੀ ਮੋੜਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸਫਰ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ ਚੜ੍ਹਾਅ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਵਾਰ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਕਾਰਨ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਸੋਚ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕੋਲ ਇਹ ਹਨ, ਉਹ ਹਰ ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਵੇਗਾ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣਾਕੇ ਰੱਖੋ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਹਰ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਸਕੋਂ। ਜਿਹੜਾ ਦੋਸਤ ਤੁਹਾਡੇ ਸੁਖ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਥ ਨਾ ਛੱਡੇ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੇ ਦੋਸਤ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਹਨ ਤਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਔਖੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਸੌਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ, ਮਤਲਬ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਾਂ, ਭੈਣਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਚੰਗਾ ਕਰੋ, ਦੂਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕੋਈ ਨਾ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੁੱਖ ਦੇਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਾਸਾ ਵੱਟਣਾ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲਵੋ। ਹਾਂ, ਕਈ ਵਾਰ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਦੂਰੀ ਬਣਾਉਣੀ ਔਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ‘ਇੱਕ ਚੁੱਪ ਸੌ ਸੁੱਖ’ ਵਾਲਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਅਪਣਾ ਲੈਣ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਗਲਤ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨ ’ਤੇ ਹੀ ਲੱਗਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਫਾਈ ਦੇਣੀ ਬਿਲਕੁਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਫਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਗਲਤ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਕਦੇ ਵੀ ਸਾਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਮੰਨੇਗਾ।

ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਕਰਕੇ ਔਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦਾਂ ਬਹੁਤ ਲਗਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਨੂੰਹਾਂ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਪੇ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਸਾਨੂੰ ਦੇਣ। ਇੱਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਸਭ ਕੁਝ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੱਗੇ ਰਹੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਨਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁਣ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਇੱਥੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਹੀ ਛੱਡਕੇ ਜਾਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪਿਆਰ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਦੁਖੀ ਹੋਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਉ ਜਿੱਥੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਰੱਖੋ। ਜਿਹੜੀ ਸੋਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣੀ ਔਖੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਭਾਰੂ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਉ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਾਂਗੇ ਤਾਂ ਫਾਲਤੂ ਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਤੋਂ ਬਚੇ ਰਹਾਂਗੇ। ਹੱਸਣਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਸਿੱਖੋ। ਦੂਸਰਿਆਂ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਆਸ ਨਾ ਕਰੋ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਾਡੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਕਰਨਾ ਸਾਡੇ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਵਕਤ ਬਦਲਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਤ ਬਦਲਦੇ ਹਨ, ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੁੱਖ ਸੁਖ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਦੁੱਖ ਨਾ ਆਵੇ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਔਖਾ ਸਮਾਂ ਨਾ ਆਵੇ ਤਾਂ ਚੰਗੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ।

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(3806)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: sarokar2015@gmail.com)