“ਜਦ ਰਸੀਦਾਂ ਦਿੰਦੇ ਆਂ ਤਾਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਇੰਨਾ ਡੀਜ਼ਲ ਕਿਵੇਂ ਖਾ ਲਿਆ … ਦੱਸੋ ਭਲਾ ਅਸੀਂ ਕੀ ...”
(25 ਜੂਨ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 64.
ਉਹ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦਾ ਦਿਨ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਲੋਡ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਚੁੱਕਣਾ, ਦੂਸਰੀ ਥਾਂ ’ਤੇ ਲਾਹੁਣਾ ਸੀ। ਰੁਟੀਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ … ਫਰਿਜ਼ਨੋ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਟਲੈਰੀ ਤੋਂ ‘ਸਪੂਟੋ ਚੀਜ਼’ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਲੋਡ ਤੜਕੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਯਾਰਡ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਕੰਮ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਾਹਿਲ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਟਰੱਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਆਊਟਸੋਰਸਿੰਗ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਬੈਠੇ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਹੈ ਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਲਾਹੇ ਦੀ ਸੌਦਾ।
ਸਾਹਿਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਗਲਾ ਲੋਡ ਦੋ ਥਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਚੁੱਕਣਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਸਟਰੈੱਥਮੋਰ ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਟੈਰਾ ਬੈਲਾ ਤੋਂ। ਪਰ ਟ੍ਰੇਲਰ ਮਡੇਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਬਗ਼ਲ ਵਿੱਚ ਲੀ ਗਰੈਂਡ ਤੋਂ ਲਿਆਉਣਾ ਪੈਣਾ ਸੀ ਜੋ ਦੋ ਦਿਨ ਤੋਂ ਉੱਥੇ ਰੁਕਿਆ ਪਿਆ ਸੀ। ਓਥੋਂ ਟ੍ਰੇਲਰ ਲੈ ਕੇ ਅਜੇ ਟਲੈਰੀ ਨੇੜੇ ਗਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਮਾਲਕ ਨੇ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਇਹ ਟਰੱਕ ਟੀਮ ਲੋਡ ਵਾਲੇ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਣਾ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਦੂਸਰਾ ਟਰੱਕ ਲੈ ਜਾਓ। ਅੱਧੀਓਂ ਵੱਧ ਵਾਟ ਮੁਕਾ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਪਰ ਵਾਪਸ ਤਾਂ ਮੁੜਨਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਵੀ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਅੱਗੋਂ ਕੂਲਰ ਹੀ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ਪਰ ਨਹੀਂ, ਮਾਲਕ ਤਾਂ ਮਾਲਕ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕਲ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਇਹੋ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਲੋਡ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਮਿਲਣਾ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਕੁਝ ਵੀ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਡ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੂਲਰ ਬੰਦ ਪਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਰਾਤ ਓਥੇ ਹੀ ਕੱਟਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨ ਡਰਾਈਵਰ ਤਾਂ ਕੱਟ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮੇਰੇ ਵਰਗਿਆਂ ਲਈ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਟਰੱਕ ਬਦਲ ਕੇ ਸਟਰੈੱਥਮੋਰ ਵਾਲਾ ਲੋਡ ਚੁੱਕਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਅੱਠ ਵੱਜ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਉਹ ਜਿਵੇਂ ਮੇਰੀ ਹੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਹੋਣਾ ਲੋਡ ਕਰਨ ਨੂੰ। ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਪੈਲਟ ਸਨ। ਦੋ ਸੰਤਰਿਆਂ ਦੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਿੰਬੂਆਂ ਦਾ। ਬਿੱਲ ਲਿਆ ਤੇ ਟੈਰਾ ਬੈਲਾ ਲਈ ਤੁਰ ਪਿਆ। ਜੀ ਪੀ ਐੱਸ ਅਨੁਸਾਰ ਵੀਹ ਕੁ ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਸੀ। ਟੈਰਾ ਬੈਲਾ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਸਹੀ ਟਿਕਾਣਾ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਜੀ ਪੀ ਐੱਸ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੇ ਪਿਛਵਾੜੇ ਲੈ ਗਿਆ ਸੀ।
ਟਿਕਾਣੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਟਰੱਕ ਪਾਰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਮਿਲੀ। ਟੈਨਸ਼ਨ ਤਾਂ ਹੋਣੀ ਹੀ ਸੀ। ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਲੋਡ ਛੇਤੀ ਕੀਤਿਆਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ। ਚੈੱਕ-ਇਨ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਟਰੱਕ ਦੇ ਕੈਬਿਨ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਗਰਮ ਕੀਤਾ ਤੇ ਘਰ ਫ਼ੋਨ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ, “ਮੇਰੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਸੌਂ ਜਾਇਓ, ਦੇਰ ਹੋ ਜਾਣੀ ਆਂ। ਲੋਡ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਮਿਲਣਾ।”
ਬਾਰਾਂ ਕੁ ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਡੌਕ ਡੋਰ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਟ੍ਰੇਲਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਡੋਰ ’ਤੇ ਲਾ ਕੇ ਡੌਕ ਫਲੋਰ ’ਤੇ ਜਾ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਨੂੰ ਲੋਡ ਮਿਲ ਗਏ ਸਨ, ਉਹ ਲੋਡ-ਲਾਕ ਫਿੱਟ ਕਰਕੇ ਤੁਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਭਰ ਜਵਾਨ ਮੁੰਡਾ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਉਸ ਵੱਲ ਦੇਖਕੇ ਮੁਸਕਰਾਇਆ ਤਾਂ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਗਿਆ। ਫ਼ਤਿਹ ਬੁਲਾ ਕੇ ਉਹ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਾ, “ਅੰਕਲ, ਕਿੱਧਰ ਨੂੰ ਚੱਲਦੇ ਓ?”
ਮੈਂ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਤਾਂ ਲੋਕਲ ਡਰਾਈਵ ਹੀ ਕਰਦਾਂ ਬੇਟਾ ਜੀ। ਇੱਥੋਂ ਇਹ ਲੋਡ ਫਰਿਜ਼ਨੋ ਕੰਪਨੀ ਯਾਰਡ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ।”
ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਮਨਵੀਰ ਲੁਧਿਆਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ।
“ਲੋਕਲ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਕੋਈ ਪੱਕੀ ਰੁਟੀਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਔਖਾ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੋਊਗਾ ਅੰਕਲ? ਮੈਂ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਦਾ ਆਇਆ ਹੋਇਆਂ ਤੇ ਲੋਡ ਗਿਆਰਾਂ ਵਜੇ ਮਿਲਿਆ। ਪੰਜ ਪੈਲਟ ਆ ਸਾਰੇ … ਅਜੇ ਕੋਈ ਲੜ ਪੱਲਾ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ!” ਮਨਵੀਰ ਨੇ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
“ਕੰਮ ਤਾਂ ਕਰਨਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਪੁੱਤ ਜੀ …! ਜਿੰਨੀ ਦੇਰ ਹਿੰਮਤ ਹੈ, ਡਟੇ ਰਹਾਂਗੇ।” ਮੈਂ ਉਸ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਜ਼ਾਹਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੇ ਲੋਡ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆ ਗਈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਟ੍ਰੇਲਰ ਕੋਲ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜੋੜਾ ਨਜ਼ਰੀਂ ਪਿਆ। ਕੁੜਤਾ-ਪਜਾਮਾ ਪਾਈ ਉਹ ਭਾਈ ਵੀ ਬੇਸ਼ਕ ਵੱਖਰਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਸਲਵਾਰ-ਕਮੀਜ਼, ਸਿਰ ’ਤੇ ਚੁੰਨੀ, ਮੋਢੇ ’ਤੇ ਲਟਕਦੇ ਸ਼ਾਲ ਵਾਲੀ ਉਸਦੀ ਸਾਥਣ ਅਸਲੋਂ ਅਲੱਗ ਜਾਪ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਮੇਰੇ ਹਮਉਮਰ ਹੀ ਜਾਪ ਰਹੇ ਸਨ। ਤਿੱਖੇ ਤਿੱਖੇ ਨੈਣ-ਨਖ਼ਸ਼, ਜਗਿਆਸੂ ਨਜ਼ਰ ਵਾਲੀ ਇਹ ਬੀਬੀ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਵੱਲ ਦੇਖ ਕੇ ਮੁਸਕਰਾਈ ਤੇ ਫੇਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਰੁਕ ਕੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ, “ਚੈੱਕ ਇਨ … ਵੇਅਰ?” ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਹਾਵ ਭਾਵ ਤੋਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਹੀ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਸੀ।
“ਆਹ ਦੇਖੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹੀ ਐ ਭੈਣ ਮੇਰੀਏ … ਕਲਿੱਪਬੋਰਡ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸਾਰੀ ਲੋਡ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਭਰ ਦਿਓ।” ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਜਵਾਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਜਾਪਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ। ਮੈਂ ਕੋਲ ਜਾ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਸਹੀ ਭਰਿਆ ਸੀ ਉਸਨੇ। ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਦੇਖਕੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ, “ਵੀਰੇ, ਭਲਾ ਆਹ ਕੀ ਹੋਇਆ … ਮੈਨ ਡੀ ਟਰੀ?”
“ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਭੈਣ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਭਰਿਐ।” ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀ ਨਹੀਂ।
“ਉਹ ਤਾਂ ਹੋਇਆ, ਮੈਨੂੰ ਇਹਦਾ ਮਤਲਬ ਤਾਂ ਦੱਸੋ। ਕਿਤੇ ਲੋੜ ਹੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਐ।” ਉਸਦਾ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਾ।
“ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਹੈ ਮੈਂਡੇਟੋਰੀ … ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਐ ਲਾਜ਼ਮੀ, ਜ਼ਰੂਰੀ …।” ਮੈਂ ਸਮਝਾਇਆ।
“ਲੈ ਹੁਣ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦੀ ਵੀਰੇ, ਜਦੋਂ ਮਰਜ਼ੀ ਪੁੱਛ ਲਵੀਂ, “ਉਸਦੇ ਇਸ ਜਵਾਬ ਵਿਚਲੀ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਤੋਂ ਮੈਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਏ ਬਿਨਾ ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ।
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬੀਬੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸਣ-ਪੁੱਛਣ ਲੱਗ ਪਈ, “ਅਸੀਂ ਮੋਗੇ ਤੋਂ ਆਂ ਵੀਰੇ, ਤੁਸੀਂ ਕਿੱਥੋਂ?”
“ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਡਰਾਈਵ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਓ?” ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ।
ਉਹ ਫੇਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ, “ਕਾਹਨੂੰ ਡਰਾਈਵ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਆਂ … ਤੁਹਾਡੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਲਿਖਣਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣੀ ਆਉਂਦੀ ਐ। ਜਦੋਂ ਹੀ ਐੱਲ ਡੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਇਹ ਤਾਂ ਘਰ ਹੀ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਫੇਰ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰੂੰ ਤਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਹੋ ਜਾਊ, ਇਹ ਬੈਠ ਗਿਆ ਤਾਂ ਦਿਨ ਕਿਵੇਂ ਲੰਘਣਗੇ। ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਟੋਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਮਰ ਜਾਣੇ ਪੂਰੇ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੰਦੇ। ਡਰਾਈਵਰੀ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਚਾਰ ਪੈਸੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਆ। ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਛੱਡਿਆ ਤੇ ਇਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਭਾਈ ਹਾਰੀਂ ਨਾ … ਹੋ ਤਕੜਾ, ਪੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀ ਬੋਲੀ ਮੈਂ ਜਾਊਂ, ਤੂੰ ਟਰੱਕ ਚਲਾਈ ਜਾਈਂ … ਇਕੱਲਾ ਬੰਦਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਹੀਂ ਚਲਾ ਸਕਦਾ। ਰਲ਼ਮਿਲ਼ ਚੱਲੀ ਜਾਨੇ ਆਂ …! ਬੁੱਤਾ ਸਾਰ ਲੈਨੀ ਆਂ ਮੈਂ, ਦੋ ਕੁ ਅੱਖਰ ਆਉਂਦੇ ਐ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਜੋਗੇ …! ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਭੈੜ ਆ ਕਿ ਸਿੱਖਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜੀ ਪੀ ਐੱਸ ’ਤੇ ਐਡਰੈੱਸ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ ਇਹ …।”
ਉਸਦਾ ਸਾਥੀ ਬੋਲਿਆ, “ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਦੱਸ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ! ਜਦ ਸਹੁਰੀ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਉਮਰ ਸੀ, ਘਰਦਿਆਂ ਨੇ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਣ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਮੈਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਪੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤੇ। ਫੇਰ ਇੱਧਰ ਆ ਗਏ, ਪਿਛਲਾ ਖੂਹ ਭਰਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੱਗੇ ਰਹੇ। ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਮੇਰੇ ਭੇਜੇ ਪੈਸਿਆਂ ’ਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਆਪਣੇ ਨਾਂਅ ਦੀ ਬਣਾ ਗਿਆ … ਆਪਾਂ ਖਾਲੀ ਹੱਥ …! ਹੁਣ ਜਾ ਕੇ ਬੱਚੇ ਆਏ ਇੱਧਰ … ਮੇਰੇ ਕੋਲ਼ੋਂ ਤਾਂ ਸਹੁਰਾ ਘਰ ਨਹੀਂ ਲੈ ਹੋਇਆ ਅੱਜ ਤਕ …! ਜੇ ਇਹ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਅਸਲੋਂ ਨੰਗ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੀ ਮੈਂ …!” ਅਸਲੋਂ ਸਧਾਰਨ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਲਈ ਖਾਸ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦਾ ਟਰੱਕ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਦੀ ਪੂਰਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਉਠਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਨਾ ਪੂਰਾ ਮੁੱਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅਦਾਇਗੀ। ਬੀਬੀ ਦੱਸਣ ਲੱਗੀ, “ਸਾਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ, ਡੀਜ਼ਲ ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ੋਂ ਪੁਆ ਲਿਆ ਕਰੋ ਤੇ ਰਸੀਦਾਂ ਦਿਖਾ ਕੇ ਪੈਸੇ ਲੈ ਲਿਆ ਕਰੋ। ਜਦ ਰਸੀਦਾਂ ਦਿੰਦੇ ਆਂ ਤਾਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਇੰਨਾ ਡੀਜ਼ਲ ਕਿਵੇਂ ਖਾ ਲਿਆ … ਦੱਸੋ ਭਲਾ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਡੀਜ਼ਲ?”
ਉਹ ਮਿੰਨਤਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵਧੀਆ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਦਿਵਾ ਦਿਓ। ਉਸਨੇ ਸਾਡੇ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ ਵੀ ਲੈ ਲਏ ਤੇ ਆਪਣੇ ਟਰੱਕ ਵੱਲ ਤੁਰਨ ਲੱਗਿਆਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, “ਇਹਦੀ ਸਿਹਤ ਨਹੀਂ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ। ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਮੈਂ ਆਂ, ਓਨਾ ਚਿਰ ਤਾਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦੀ … ਬਾਕੀ ਸਾਹ ਦਾ ਕੀ ਭਰੋਸਾ …!”
ਉਹ ਚਲੇ ਗਏ ਤਾਂ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹਾ ਇੱਕ ਤੀਸਰਾ ਬੋਲਿਆ, “ਬਾਹਲ਼ੀ ਤੇਜ਼ ਆ ਯਾਰ …!”
ਮਨਵੀਰ ਉਸ ਦੇ ਗਲ਼ ਪੈ ਗਿਆ, “ਉਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਦੁਖੀ ਆ, ਤੂੰ ਕਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਾਹਲ਼ੀ ਤੇਜ਼ ਆ … ਉਹ ਕੰਜਰ ਜਿਹੜਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਭਲਾ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਹੋਊਗਾ … ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਅੰਕਲ, ਮੈਂ ਸੋਚੂੰਗਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ …!” ਮਨਵੀਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਟਰੱਕ ਹਨ।
ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੋਢਿਓਂ ਫੜ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲਾ ਕੇ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਦਿੱਤੀ। ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਓਝਲ ਹੋ ਗਏ ਇਸ ਜੋੜੇ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸੱਤਿਆਵਾਨ ਲਈ ਸਵਿੱਤਰੀ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਮਰਾਜ ਨਾਲ ਜੂਝੀ ਹੋਵੇਗੀ। … ਉਹ ਸਵਿੱਤਰੀ ਤਾਂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੀ ਇੱਕ ਨਾਇਕਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਇੱਕ ਜਿਊਂਦੀ ਜਾਗਦੀ ਸਾਖਸ਼ਾਤ ਸਵਿੱਤਰੀ ਹੈ …!
ਉਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਕੇ ਮੈਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਮੁਸਕਰਾ ਪਿਆ … ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਨਮ ਸਨ! ਮੇਰੀ ਆਪਣੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਥੇ ਖੰਭ ਲਾ ਕੇ ਉੱਡ ਗਈ ਸੀ!
ਮੇਰੇ ਦੁਆਲ਼ੇ ਅਜੇ ਵੀ ਉਸ ਸਵਿੱਤਰੀ ਦਾ ਬਾਰਾ-ਪਹਿਰਾ ਹੈ …!
ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗੰਢ ਦੇ ਕੇ, ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਪੰਡ ਲੈ ਕੇ ਉਹ ਸੱਤਿਆਵਾਨ ਨੂੰ ਲਈ ਘੁੰਮੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
*****
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(3648)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: