“ਉਸ ਟੋਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹਵਾਲਦਾਰ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਨੇ ਕਿਸੇ ਘਰ ਵਾਲੇ ਦਾ ਰੋਟੀ ...”
(31 ਅਗਸਤ 2019)
ਪੁਲਿਸ ਮਹਿਕਮੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਦਾ ਘੜੰਮ ਅਤੇ ਟੈਨਸ਼ਨ ਹੈ। ਹਰ ਵੇਲੇ ਦਿਮਾਗ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਬੋਝ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹਿੰਸਕ ਲਹਿਰ ਚੱਲਦੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪੈਪਸੂ (1948 ਤੋਂ 1956) ਵੇਲੇ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਖੂੰਖਾਰ ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਕਈ ਗੈਂਗ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫਰ ਕਰ ਰਹੇ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਚਾਨਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਸਾਨ ਢੰਗ ਸਵਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਚੈੱਕ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨਿੱਕਰਾਂ ਪਹਿਨਦੀ ਸੀ ਤੇ ਖੁੱਚਾਂ ਤੱਕ ਘੋੜਸਵਾਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਗਰਮ ਪੱਟੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੱਤਾਂ ਦੋ ਰੰਗੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਖੁੱਚਾਂ ਤੱਕ ਚਿੱਟੀਆਂ ਤੇ ਬਾਕੀ ਕਾਲੀਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਕਸਲਬਾੜੀ (1967 ਤੋਂ 1970-71) ਆਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਗਧੀਗੇੜ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ ਵੱਡੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਨੀ ਦੌਰ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੇਗੁਨਾਹ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸ ਕਾਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹ ਗਏ। 1993 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਮਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪਰਤੀ ਤਾਂ ਹੁਣ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਸਮਗਲਰਾਂ ਅਤੇ ਗੁੰਡਾ ਗੈਂਗਾਂ (ਗੈਂਗਸਟਰ) ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਿਮਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਚੰਬੜ ਗਈ ਹੈ। ਖੈਰ, ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬਹੁਤੇ ਗੈਂਗਸਟਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਾਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਏ ਗਏ ਹਨ। ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਇਹ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਮਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰਾਹੇ, ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੁਸੀਬਤ ਨਾ ਗੱਲ ਪੈ ਜਾਵੇ।
ਖੈਰ, ਹਰ ਵੇਲੇ ਟੈਨਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਮਜ਼ਾਕੀਆ ਹਾਦਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਅਫਸਰ-ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਮੁਫਤ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਅਤੇ ਮੁਰਗੇ ਪਾੜਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਚੋਰੀ-ਡਾਕੇ ਦੀਆਂ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਬੇਹੱਦ ਵਧ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਐੱਸ.ਐੱਸ.ਪੀ. ਨੇ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਰੱਖ ਲਿਆ। ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਕਾਰਕਰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਡਰ ਦੇ ਮਾਰੇ ਤੋਤੇ ਵਾਂਗ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਦੀਆਂ ਰੱਜ ਕੇ ਝੂਠੀਆਂ ਤਰੀਫਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਨਫੀਸ ਥਾਣੇਦਾਰ ਤਾਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਸ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਨਿਰਾ ਦੇਵਤਾ ਹੈ ਦੇਵਤਾ। ਐੱਸ.ਐੱਸ.ਪੀ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਇੰਨਾ ਵਧੀਆ ਥਾਣੇਦਾਰ? ਉਸ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਪੁੱਛਣ ’ਤੇ ਕਿ ਥਾਣੇਦਾਰ ਦੇਵਤਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ? ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਦੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ ਤੋਂ ਵਾਕਿਫ ਇੱਕ ਮੂੰਹ ਫੱਟ ਪਿੰਡ ਵਾਲਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, “ਸਰ, ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਭੇਟਾ ਚੜ੍ਹਾਈਏ, ਇਹ ਦੇਵਤੇ ਵਾਂਗ ਮੰਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਹੀਲ ਹੁੱਜਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।” ਐੱਸ.ਐੱਸ.ਪੀ. ਝੱਟ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਥਾਣੇਦਾਰ ਮਹਾਂ ਕੁਰੱਪਟ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਨੂੰ ਦਬਕਾ ਮਾਰਿਆ ਕਿ ਤੂੰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਗਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਇਸੇ ਲਈ ਇੰਨੀਆਂ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਤੂੰ ਗਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੰਨੇ ਮੁਰਗੇ ਨਾ ਬਾਂਗਾਂ ਦਿੰਦੇ ਫਿਰਦੇ। ਜਿਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਗਸ਼ਤ ਕਰੇ, ਉੱਥੇ ਮੁਰਗੇ ਬਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ।”
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਫਰੀਕਨ ਸਮਗਲਰ ਕੋਕੀਨ ਸਮੇਤ ਪਕੜਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਪਾਖੰਡ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ-ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਸਾਰੇ ਅਫਸਰ ਮੱਥਾ ਮਾਰ ਕੇ ਹਾਰ ਗਏ ਤੇ ਉਹ ਅੱਗੋਂ ਹੋਰ ਹੀ ਪਸ਼ਤੋ ਬੋਲੀ ਜਾਵੇ। ਜਦੋਂ ਸਭ ਦੇ ਹੱਥ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਥਾਣੇ ਦਾ ਸੰਤਰੀ, ਜੋ ਖੁਦ ਸਿਰੇ ਦਾ ਸ਼ਰਾਬੀ ਸੀ, ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, “ਸਰ, ਸਿਰਫ ਦਸ ਕੁ ਮਿੰਟ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਬੰਦਾ ਮੇਰੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੳ। ਹਿੰਦੀ-ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਛੱਡੋ, ਜੇ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਨਾ ਬੋਲਣ ਲੱਗ ਪਵੇ ਤਾਂ ਨਾਮ ਬਦਲ ਦਿਉ।”
ਅੱਤਵਾਦ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਪੁਲਿਸ ਪਾਰਟੀ ਖਾੜਕੂਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲੈਣ ਲਈ ਗਈ। ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਤਲਾਸ਼ੀਆਂ ਆਮ ਹੀ ਚੱਲਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਪੁਲਿਸ ਬਾਹਰ ਡਿਊਟੀ ’ਤੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਰੋਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਖੁਦ ਹੀ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਟੋਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹਵਾਲਦਾਰ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਨੇ ਕਿਸੇ ਘਰ ਵਾਲੇ ਦਾ ਰੋਟੀ ਖਵਾਉਣ ਲਈ ਤਰਲਾ ਮਾਰਿਆ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਇਹ ਮਹਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਦਰ ਉੱਤੇ ਆਏ ਕਿਸੇ ਲੋੜਵੰਦ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੀ ਮੋੜਦੇ ਹਨ। ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਫਟਾਫਟ ਪੰਜ ਸੱਤ ਪਰੌਂਠੇ, ਦਹੀਂ, ਮੱਖਣ ਅਤੇ ਅਚਾਰ ਨਾਲ ਪਰੋਸ ਦਿੱਤੇ। ਹਵਾਲਦਾਰ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਭੁੱਖੜ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਝੱਟ ਦੇਣੀ ਮੱਖਣ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਦਹੀਂ ਸਿਪਾਹੀ ਵੱਲ ਸਰਕਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੱਖਣ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਵੇਖ ਕੇ ਸਿਪਾਹੀ ਹਵਾਲਦਾਰ ਦੇ ਗੱਲ ਪੈਣ ਵਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਅੱਧ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਮੱਖਣ ਨੂੰ ਫਟਾਫਟ ਪਰੌਂਠਿਆਂ ਨਾਲ ਲਪੇਟਦਾ ਹੋਇਆ ਹਵਾਲਦਾਰ ਹੱਕ ਨਾਲ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, “ਗੱਲ ਸੁਣ ਮੇਰੀ ਧਿਆਨ ਨਾਲ। ਮੈਂ ਸੀਨੀਅਰ ਹਾਂ ਤੇ ਤੂੰ ਜੂਨੀਅਰ। ਰੈਂਕ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਦਹੀਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ, ਸਿਰਫ ਅਚਾਰ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਮੈਂ ਰਹਿਮ ਕਰ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਰਿਆਇਤ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਚੁੱਪ ਕਰ ਕੇ ਖਾ ਲੈ।”
ਫੌਜ, ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ. ਅਤੇ ਬੀ.ਐੱਸ.ਐੱਫ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰੈਂਕ ਮੁਤਾਬਕ ਸਲਾਮ ਵੱਜਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟਿੰਗ ਅਨੁਸਾਰ। ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਥਾਣੇ ਦਾ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ., ਸਬ ਡਵੀਜ਼ਨ ਦਾ ਡੀ.ਐੱਸ.ਪੀ. ਜਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਐੱਸ.ਐੱਸ.ਪੀ. ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਠਾਹ ਠਾਹ ਸਲਿਊਟ ਵੱਜਣਗੇ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਦਫਤਰ ਜਾਂ ਗੁੱਠੇ ਲਾਈਨ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੂਨੀਅਰ ਤੋਂ ਜੂਨੀਅਰ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਵੀ ਮੂੰਹ ਫੇਰ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਫਸਰ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤੋਂ ਮਾੜੀ ਥਾਂ ਬਦਲੀ ਹੋਣ ’ਤੇ ਅਧੀਨ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਝੱਟ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਥਾਣੇ ਦਾ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਡਾਕ ਕੱਢ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੁੰਸ਼ੀ, ਜੋ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਦਾ ਨੰਬਰ ਵੰਨ ਚਮਚਾ ਸੀ, ਹਰ ਕਾਗਜ਼ ਨਾਲ ਬਦਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਗਿਰੀ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਡਾਕ ਕੱਢਦਿਆਂ ਇੱਕ ਖਾਕੀ ਜਿਹਾ ਕਾਗਜ਼ ਆਇਆ ਤਾਂ ਮੁੰਸ਼ੀ ਨੇ ਬਦਾਮ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਲਿਆ। ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਮੁੰਸ਼ੀ ਵੱਲ ਡੇਲੇ ਕੱਢੇ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਗੋਂ ਹੀਂ ਹੀਂ ਕਰ ਕੇ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਜਨਾਬ ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਬਦਲੀ ਦੇ ਆਰਡਰ ਹਨ।
ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਥਾਣੇਦਾਰ ਵਰਦੀ ਪਾ ਕੇ ਕੱਸੀ ਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਪੁਲ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਜੱਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹਜ਼ੂਰ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੋਢਿਆਂ ’ਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਕੱਸੀ ਪਾਰ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਜੱਟ ਪੁੱਛਦਾ ਕਿ ਜਨਾਬ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਓ? ਥਾਣੇਦਾਰ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹਾਂ। ਜੱਟ ਨੇ ਭਵਾਂ ਕੇ ਥਾਣੇਦਾਰ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ, “ਮੈਂ ਸਮਝਿਆ ਕਿਸੇ ਥਾਣੇ ਦਾ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਹੈ। ਕਿਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪਕੜੀ ਗਈ ਤਾਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਈ ਪਾਵਾਂਗੇ।”
ਸਰਹਾਲੀ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਦਾ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਨਪੜ੍ਹ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗੱਡੀਆਂ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਿਲਕੁਲ ਜ਼ੀਰੋ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਇਸੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਜਿਪਸੀ ਦਾ ਡਰਾਈਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਰੱਜ ਕੇ ਲੁੱਟਦਾ ਸੀ। ਕਦੀ ਕਹਿਣਾ ਆਹ ਪੁਰਜ਼ਾ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਿਆ, ਕਦੇ ਕਹਿਣਾ ਔਹ ਪੁਰਜ਼ਾ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਅੱਤਵਾਦ ਵਿੱਚ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਦਾ ਬੁਲੈਟ ਪਰੂਫ ਗੱਡੀ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਸਰਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਪੈਰ ’ਤੇ ਖਰਚਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਸਰਹਾਲੀ ਤੋਂ ਪੱਟੀ ਵੱਲ ਜਿਪਸੀ ਭਜਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਗੱਡੀ ਅੱਗੇ ਮੱਝਾਂ ਆ ਗਈਆਂ। ਡਰਾਈਵਰ ਨੇ ਇੱਕ ਦਮ ਬਰੇਕ ਮਾਰੀ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੁੜਬੁੜਾਇਆ, “ਬਿਮਾਰੀ ਪੈਣੀਆਂ ਨੇ ਮੋਸ਼ਨ ਈ (ਸਪੀਡ) ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।” ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਦੇ ਕੰਨ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵੱਲੋਂ ਹੱਥ ਤੰਗ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਮੋਸ਼ਨ ਵੀ ਕੋਈ ਪੁਰਜ਼ਾ ਹੈ। ਉਹ ਡਰਾਇਵਰ ਦੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੜਿਆ ਫੂਕਿਆ ਪਿਆ ਸੀ, ਖਿਝ ਕੇ ਬੋਲਿਆ, “ਉਏ ਭੂਤਨੀ ਦਿਆ, ਹੁਣ ਇਹ ਮੋਸ਼ਨ ਕਿੰਨੇ ਦਾ ਪਵੇਗਾ?” ਡਰਾਈਵਰ ਫੱਟ ਮੌਕਾ ਸਾਂਭ ਗਿਆ ਤੇ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਉੱਤੇ ਅਹਿਸਾਨ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਿਆ, “ਜਨਾਬ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ, ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਵਾਟਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਮੋਸ਼ਨ ਸਪੇਅਰ ਪਿਆ ਹੈ।” ਉਹ ਮੁਫਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਤੋਂ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਲੈ ਗਿਆ।
*****
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)
(1718)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: