“ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਮਝਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਜੰਗਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ...”
(22 ਮਈ 2025)

ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਸਿਰੇ ਦਾ ਝੂਠਾ ਆਗੂ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਔਸਤਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 20 ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਵੇਲੇ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਕੀ ਕਹਿ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ 6 ਮਈ ਤੋਂ 10 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਜੰਗ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਮਰੋੜ ਕੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਕਰਾਉਣਾ ਉਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਫੱਕੜਬਾਜ਼ ਝੂਠ ਹੈ। ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਕੀ ਮੇਲ? ਉਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੂਰਖਤਾ ਦਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਦੇਖੋ! ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਰਮਿਆਨ 130 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਸਲਾਨਾ ਵਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਜਦਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਰਮਿਆਨ ਸਿਰਫ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ। ਫਿਰ ਮਹਾਨ ਕੌਣ ਹੈ?

ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼: 22 ਅਪਰੈਲ, 2025 ਨੂੰ ਪਹਿਲਗਾਮ (ਕਸ਼ਮੀਰ) ਵਿਖੇ 5 ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ 26 ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਪਛਾਣ ਰਾਹੀਂ ਕਤਲ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਕਸਾਉਣ ਅਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਪਿੱਛੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਅੱਤਵਾਦੀ, ਅੱਤਵਾਦ ਹਿਮਾਇਤੀ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹੱਥ ਸੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਉਪਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੇ. ਡੀ. ਵਾਂਸ ਭਾਰਤ ਦੌਰੇ ’ਤੇ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਆਸਿਮ ਮੁਨੀਰ ਦੇ 16 ਅਪਰੈਲ, 2025 ਨੂੰ ਓਵਰਸੀਜ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਖੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਨੁਸਾਰ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਵਖਰੇਵੇਂ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਅਟੁੱਟ ਅੰਗ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦੇ ਚੁੱਕਣ, ਚੀਨ, ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ, ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਅੰਦਰਖਾਤੇ ਫੌਜੀ ਗਠਜੋੜ, ਟਰੇਡ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਅੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਬਾਅਦ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਬਦਲ ‘ਰਜ਼ਿਸਟੈਂਟ ਫਰੰਟ’ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ।

ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਕੂਟਨੀਤਕ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ, ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਉਲਟ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਜੰਗਬਾਜ਼ ਨੀਤੀ ਅਧੀਨ ਉਲਟ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਭਰੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ। ਇਹ ਮੌਕਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਬਰਾਦਰੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦਾ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਰਮਿਆਨ ਜੰਗ ਛਿੜਨ ’ਤੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੇ. ਡੀ. ਵਾਂਸ, ਜਿਸਦੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਸਮੇਂ ਇਹ ਘਿਨਾਉਣੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ, ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪੱਲਾ ਝਾੜਦਿਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਮਸਲਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ।

ਇਤਿਹਾਸਕ ਜੰਗ: ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ 4 ਰੋਜ਼ਾ ਜੰਗ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ, ਕਰੀਬ 125 ਲੜਾਕੂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਗਾਈਡਡ ਮਿਸਾਈਲਾਂ, ਡਰੋਨਾਂ ਆਦਿ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਤੁਰਕੀ, ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ, ਚੀਨ ਖੜ੍ਹੇ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਆ ਰਲਿਆ। ਜਿੱਥੇ ਚੀਨ ਦੇ ਜੇ-10 ਸੀ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਫਿੱਟ ਚੀਨੀ ਪੀ ਐੱਲ 15 ਹੀ ਮਿਸਾਈਲ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਾਫੇਲ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾ ਦਾ ਚੀਰ ਹਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਉੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੇ 9 ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ, ਕਈ ਫੌਜੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਨੇਸਤੋ ਨਾਬੂਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਅੱਗੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਉਦੋਂ ਗਿੜਗੜਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਨੇੜੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਰੱਖ ਰਖਾਅ ਸਥਾਨ ਨੇੜੇ ਨੂਰਖਾਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਨੇ ਬਰਬਾਦੀ ਭਰੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ’ਤੇ ਲਿਆ। ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੇ. ਡੀ. ਵਾਂਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ’ਤੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਅਤਿ ਸੰਕਟ ਸਮੇਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਮਾਂਡ ਅਥਾਰਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੱਦਣੀ ਪਈ। ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਮਾਰਕੋ ਰੂਬੀਉ ਹਰਕਤ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਪਹਿਲ ਡੀ.ਜੀ.ਐੱਮ.ਓ. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 12:30 ਅਤੇ ਫਿਰ 3.35 ਵਜੇ ਬਾਅਦ ਦੁਪਹਿਰ ਆਈ। 10 ਮਈ, ਸ਼ਾਮ 6 ਵਜੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ ਨੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਸਾਢੇ 5 ਵਜੇ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਰਮਿਆਨ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੈਅ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਇਸਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਹਾ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਟਵਿਟਰ ’ਤੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ‘ਰਾਈ ਦਾ ਪਹਾੜ’ ਬਣਾਉਣਾ।

ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਰਾਸ਼ਟਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਿੱਠ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਇਹ ਜੰਗ ‘ਅੱਤਵਾਦ’ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ ਨਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ। ਇਸ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਜਨੇਵਾ ਵਿਖੇ ‘ਵਪਾਰ ਜੰਗ’ ’ਤੇ ਵਿਰਾਮ ਲੱਗਾ। ਟਰੰਪ ਨੇ 90 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਸਥਗਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 145 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਗੋਡਿਆਂ ਭਰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਐਲਾਨਿਆ ਜਦਕਿ ਚੀਨ ਨੇ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ।

ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਬਕ: ਸੰਨ 1980ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ 10 ਵਿੱਚੋਂ 9 ਲੋਕ ਅਤਿ ਗੁਰਬਤ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਨ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੇਂਗ ਸ਼ਿਆਉਪਿੰਗ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਸਿਖਰਾਂ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਦਾ ਰੋਡ ਮੈਪ ਬਣਾਇਆ। ਸੰਨ 1994 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੀਆਂਗ ਜੇਮਿਨ ਨੇ ਐਟਮ ਬੰਬ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਰਗਰ ਲੜਾਕੂ ਜੈੱਟ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਘਰੇਲੂ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ 21 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੋਕਾ ਜੇ-10 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਰਾਫੇਲ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੁੱਟਣ ਦਾ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟਿਆ। ਚੀਨ ਪਾਸ ਇਸ ਸਮੇਂ ਜੇ-20 ਲੜਾਕੂ ਵਿਮਾਨ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਉਸ ਨਾਲ ਪੀ. ਐੱਲ 17 ਅਦ੍ਰਿਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਫਿੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਜੋ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤਕ ਮਾਰ ਕਰੇਗੀ। ਜੋ ਜੇ-10 ਨਾਲ ਪੀ. ਐੱਲ 15 ਹੀ ਫਿੱਟ ਹੈ ਉਸਦੀ ਮਾਰ 145 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਮਰੀਕੀ ਐੱਫ 16 ’ਤੇ ਵੀ ਭਾਰੂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਕਾਂਬਾ ਛਿੜਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ, ਅਮਰੀਕੀ ਜਾਂ ਰੂਸੀ ਹਥਿਆਰਾਂ, ਆਧੁਨਿਕ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਇਲਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਥਾਂ ਚੀਨ ਵਾਂਗ ਘਰੋਗੀ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਚੀਨ ਨੇ ਸੰਨ 1979 ਵਿੱਚ ਵੀਅਤਨਾਮ ਨਾਲ ਜੰਗ ਬਾਅਦ ਸਿੱਧੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਤੋਂ ਤੋਬਾ ਕੀਤੀ। ਰੂਸੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ’ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਵੀ ਸਿੱਧੇ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਟਾਲ਼ਾ ਵੱਟੀ ਰੱਖਿਆ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੱਛਮ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਯਤਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਿੱਧਾ ਆਪਣੀ ਤਰੱਕੀ, ਖੋਜ, ਵਿਕਾਸ, ਸਵੈ ਨਿਰਭਰਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਉਸ ਨੂੰ ਰੂਸ ਨੂੰ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਣ ਵਾਂਗ ਕਿਸੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਣ ਤੋਂ ਨਾਕਾਮ ਰਿਹਾ।

ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਮਾਤ: ਚੀਨ ਇੱਕ ਤਾਕਤਵਰ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼, ਏਕਾਧਿਕਾਰਵਾਦੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਵਾਦੀ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਦਾ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕ, ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਖੜੋਤ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਢੋਲ ਵਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਲਬੂਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹਰ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਸਰਦਾਰੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਦਖਲ ਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਚੀਨ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵੱਲ ਤੁਰਿਆ ਸੰਨ 2013 ਤੋਂ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰਾਹੀਂ ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ ਵਿਛਾਈ ਰੇਲ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਮੀਲ ਰੇਲ ਪਟੜੀ ਵਿਛਾਈ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜ਼ਰਜ਼ਰ ਮੁਢਲੇ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਰੱਖੇ 1.2 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਜ ਤੰਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੱਤੀ। ਉਸਦੇ 43 ਹਜ਼ਾਰ ਪੁਲ ਬੁਰੇ ਹਾਲੀਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ, ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਸਤਨ ਵਧ ਔਰਤਾਂ ਮਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦਰ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸੰਨ 2003 ਵਿੱਚ ਇਰਾਕ ਉੱਤੇ ਮਾਰੂ ਅਤੇ ਕੈਮੀਕਲ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਜ਼ਖੀਰੇ ਹੋਣ ਦੇ ਝੂਠੇ ਦੋਸ਼ ਘੜ ਕੇ ਸਾਦਾਮ ਹੁਸੈਨ ਸ਼ਾਸਨ ’ਤੇ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ। 2 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਕਰਕੇ ਸਿਵਾਏ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ, ਆਰਥਿਕ ਬਰਬਾਦੀ, ਬਿਮਾਰੀ ਬਗੈਰ ਕੁਝ ਨਾ ਖੱਟਿਆ। ਸੰਨ 2001 ਵਿੱਚ 9/11 ਘਟਨਾ ਬਾਅਦ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਨਾਟੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਸਮੇਤ 130 ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜੀ ਉਤਾਰਨ ਅਤੇ 2.3 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਖਰਚਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਫਲ ਹੋ ਕੇ ਭੱਜਾ।

ਸੰਨ 2022 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਮਿਲਟਰੀ ਖਰਚਾ 877 ਬਿਲੀਅਨ ਸੀ, ਜੋ ਲਾਗਲੇ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੁੱਲ ਫੌਜੀ ਖਰਚੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। ਚੀਨ ਗਲੋਬਲ ਪੱਧਰ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਫੌਜੀ ਬਜਟ ਲਈ 292 ਬਿਲੀਅਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, 318.7 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਦਾ ਸਿਹਤ, ਰੇਲ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸਿਸਟਮ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਚੀਨ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੰਨ 2000 ਤੋਂ 2020 ਤਕ ਚਾਰ ਗੁਣਾਂ ਸਿੱਖਿਆ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਥ ਅਤੇ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਰਹੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਇੰਜਨੀਅਰ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਸ਼ੀਅਨ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਚੀਨ ਏ ਆਈ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈੱਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ।

ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਮਝਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਜੰਗਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਸ਼ਵ ਸਰਦਾਰੀ, ਸਰਵਉੱਚਤਾ, ਦੂਸਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ (ਜਿਵੇਂ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਸਲੇ ’ਤੇ) ਤੋੜ-ਫੋੜ, ਜਾਸੂਸੀ, ਤਖਤਾ ਪਲਟਣ (ਬਾਈਡਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ) ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ, ਹਸਪਤਾਲ, ਸੜਕਾਂ, ਪੁਲ, ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਚੀਨ ਦੇਸ਼ ਉਸਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਕਟੀਕਲ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉਸਾਰੀ ਵੱਲ ਵਧ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਮਾਤ ਦੇਣ ਵੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਕੁੱਲ ਨਿਰਯਾਤ 4.83 ਮੁਕਾਬਲੇ ਚੀਨ 3.58 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤਕ ਪੁੱਜ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਕੁੱਲ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. 27 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਮੁਕਾਬਲੇ ਚੀਨ 20 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤਕ ਪੁੱਜ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੂਰ ਕਰੀਬ 4 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ।

ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਨਫਰਤ: ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ, ਜਾਤਾਂ, ਮਜ਼ਹਬਾਂ, ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਖੇਤਰਾਂ, ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਧਾਰਮਿਕ, ਜਾਤੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਨਫਰਤ ਦੀ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ। ਧਾਰਮਿਕ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਰਬ ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕੇ ਰਾਹੀਂ ਜੰਗਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਬਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਕੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਤਕਨੀਕੀ, ਵਿਗਿਆਨਿਕ, ਮਾਨਵਸੰਸਾਧਨ ਵਿਕਾਸ ਰਾਹੀਂ ਹਕੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਗੁਰੂ ਦਾ ਲਕਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

*       *       *       *      *

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)