DarshanSingh7“ਮੈਂ ਨੀਂ ਦੇਣੇ ਤੇਰੇ ਪੈਸੇ, ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰ ਲੈ” ਇਹ ਉੱਤਰ ਸੁਣ ਕੇ ਪਾਪਾ ਜੀ ...
(24 ਸਤੰਬਰ 2021)

 

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੰਦਾ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਦਾ ਮਨ ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਕਹਿਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦਾ ਹੈਉਂਜ ਸਰੀਰ ਅੰਦਰ ਕਈ ਰੂਪਾਂ, ਆਕਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਅੰਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨਮਨ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗ ਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਜੀਵਨ ਹੰਢਾਉਂਦਿਆਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਉਪਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨਜਿਉਂਦੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਰ ਜਾਣ ਨਾਲ ਸਾਹਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਜਾਣ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੁਣਨ ਦਾ ਬੜਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀਬੀਬੀਸੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਧੇਰੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਯੋਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੀਟਿਊਬਾਂ ਵਾਲੇ ਰੇਡੀਓ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਤਾਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਏਰੀਅਲ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲਗਾ ਕੇ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਡੰਡੇ ਦੀ ਸਿਖਰ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਸਨਹੌਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੈਂ ਰੇਡੀਓ ਭਾਵੇਂ ਸੁਣਦਾ, ਪਰ ਪਾਪਾ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਚੁੱਭਦੀ ਤੇ ਖਟਕਦੀ ਸੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂਨੂੰ ਝਿੜਕਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰੇਡੀਓ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾਡਰਦੇ ਹੋਏ ਮੈਂ ਫਿਰ ਕਈ ਦਿਨ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਵੀ ਨਾ ਗਿਆਮੇਰੇ ਅੰਦਰੋਂ ਜਿਵੇਂ ਕੁਝ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੋਵੇਅਧੂਰਾ ਜਿਹਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਿਆਂ ਮੈਂ ਕਈ ਦਿਨ ਲੰਘਾ ਦਿੱਤੇਜੀ ਮੇਰਾ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਾ ਲੱਗੇਬੇਸੁਆਦਾ ਜਿਹਾ ਸਭ ਕੁਝ ਹੀ ਹੋ ਗਿਆ

ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਪਿਉ ਤੋਂ ਚੋਰੀ ਟ੍ਰਾਂਜਿਸਟਰ ਲੈ ਲਿਆਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਉਦੋਂ ਇਹ ਆਏ ਸਨਸੈਰ ਕਰਨ ਦੇ ਪੱਜ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾਘਰ ਦੇ ਕੋਲ ਵਗਦੇ ਸੂਏ ਦੇ ਕੰਢੇ ਬੈਠ ਮੈਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੁਣਨ ਪਿੱਛੋਂ ਹੀ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾਮੇਰੇ ਪਾਪਾ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸਨ ਕਿ ਇਸ ‘ਬਿਮਾਰੀ’ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਖਹਿੜਾ ਛੁੱਟ ਗਿਆ ਸੀਸੱਚ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਉਲਝਿਆ ਰਹਿੰਦਾਮਨ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੁਲੇਖਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਦਾ ਕੋਈ ਭਾਰੀ ਬੋਝ ਸੀ ਮੈਂਨੂੰ ਜਾਪਦਾ ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਧੋਖਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੋਵਾਂ ਜਾਂ ਚੋਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵਾਂਧੋਖੇ ਅਤੇ ਚੋਰੀ ਦਾ ਇਹ ਬੋਝ ਮੈਥੋਂ ਸਹਾਰਿਆ ਨਾ ਗਿਆਮੈਂ ਸੌਂ ਕੇ ਵੀ ਜਿਵੇਂ ਅਣਸੁੱਤਾ ਜਿਹਾ ਸੀ

ਹੌਸਲਾ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਭਰ ਕੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਕੰਬਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਗਿਆਸਾਰੀ ਗੱਲ ਦੱਸਦਿਆਂ ਤੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਦਿਆਂ ਮੈਂ ਟ੍ਰਾਂਜਿਸਟਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾਉਨ੍ਹਾਂ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾ ਗੁੱਸਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕੋਈ ਚਮਕ ਮੈਂਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਲੱਗੀ “ਲੋੜੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਚੰਗੀ ਨੀਂ ਹੁੰਦੀ … ਨਾ ਖਾਣਾ, ਨਾ ਸੌਣਾ ਤੇ ਨਾ ਰੇਡੀਓ ਸੁਣਨਾਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰਹਿਣਾ ਚੰਗਾ ਹੈ …।” ਮਣਾਂ ਮੂੰਹੀਂ ਬੋਝ ਮੇਰੇ ਮਨ ਤੋਂ ਲਹਿ ਗਿਆ

ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਗੱਲ ਸਰਸਰੀ ਜਿਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀਨਿਆਣੀ ਉਮਰ ਦੀ ਸਮਝ ਵੀ ਛੋਟੀ ਸੀਉਮਰ ਵੱਡੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਸਮਝ ਆਉਣ ਲੱਗੇਜ਼ਮੀਰ ਨਾਲ ਵੀ ਬੰਦੇ ਦਾ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈਅੰਦਰ ਦੀ ਇਸ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਅਰਥ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਮਾੜੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਮੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ

ਇਸੇ ਜ਼ਮੀਰ ਦੀ ਗੱਲ ਮੈਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਣੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾ ਜੀ ਤੋਂਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਉਧਾਰ ਲਏ ਸਨਸਾਲ ਲੰਘਣ ਮਗਰੋਂ ਵੀ ਉਹ ਮੋੜਨ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੈਂਦਾਸਾਈਕਲ ਦੇ ਪੈਡਲ ਮਾਰਦਿਆਂ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਉਸ ਕੋਲ ਗਏਕੋਈ ਜੂੰ ਉਸਦੇ ਕੰਨਾਂ ’ਤੇ ਨਾ ਸਰਕਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਕੋਰੀ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਨੀਂ ਦੇਣੇ ਤੇਰੇ ਪੈਸੇ, ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰ ਲੈ” ਇਹ ਉੱਤਰ ਸੁਣ ਕੇ ਪਾਪਾ ਜੀ ਚੁੱਪ ਰਹੇਜੇਬ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਤੇ ਪੈੱਨ ਕੱਢਿਆ ਤੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ, “ਲੈ, ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖੇ ਪੈਸਿਆਂ ’ਤੇ ਲੀਕ ਮਾਰ ਦੇ” ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਿਆਂ ਦੇਰ ਨਾ ਲਾਈ

ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲੈਣ ਦੇਣ ਉਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨਾਲ ਹੁਣ ਖਤਮ ਸੀਪਾਪਾ ਘਰ ਆ ਗਏਚੁੱਪਚਾਪ ਜਿਹੇ ਬੈਠੇ ਰਹੇਕਦੀ ਫਿਰ ਉਹ ਉਸ ਕੋਲ ਨਾ ਗਏਨਾ ਪੈਸੇ ਮੰਗੇਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਕਦੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਾਂ ਲਿਆਗੱਲ ਆਈ ਗਈ ਹੋ ਗਈ

ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਹੱਥ ਸੁਨੇਹਾ ਆਇਆ, “ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਬਾਈ ਥੋਨੂੰ।”

“ਸੁੱਖ ਤਾਂ ਹੈ?” ਹੈਰਾਨਗੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਪਾਪਾ ਨੇ ਕਿਹਾਦੋ ਕੁ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਾਪਾ ਜੀ ਉਸ ਕੋਲ ਪੁੱਜ ਗਏਸੁੱਖ ਸਾਂਦ ਪੁੱਛੀਚਾਹ ਪੀਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਤੁਰੀਆਂਆਉਣ ਲੱਗਿਆਂ ਲਿਆ ਉਧਾਰ ਵੀ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ “ਬੜਾ ਬੋਝ ਰਿਹਾ ਮਨ ਉੱਤੇ” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।

ਕਿਸੇ ਬਾਰੇ ਕੀ ਪਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀ ਕੀ ਖ਼ਿਆਲ ਚਲਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈਉਂਜ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਤਾਂ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਜਾ ਅਸ਼ੋਕ ਨੇ ਕਾਲਿੰਗਾ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਤੇ ਖੂਨ ਖਰਾਬੇ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਉਸਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵੱਲੋਂ ਪਾਈ ਲਾਹਣਤ ਨੇ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਰਥ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਜਿਸਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਦੀਆਂ ਲੰਘਣ ਪਿੱਛੋਂ ਹੁਣ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ

ਸ਼ਾਇਦ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਈ ਵਾਰ ਸੁਣਦੇ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਕੁਕਰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂਜਦੋਂ ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕਈ ਸਵਾਲ ਮਨ ਅੰਦਰ ਉੱਠਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਮੀਰ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਕਰਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਕਿਉਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)

(3027)

(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)

About the Author

ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ  ਸ਼ਾਹਬਾਦ ਮਾਰਕੰਡਾ

ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹਬਾਦ ਮਾਰਕੰਡਾ

Shahabad Markanda, Kurukshetra, Haryana, India.
Email: (darshansingh5108@gmail.com)
Mobile: (91 - 94667 - 37933)

More articles from this author