“ਮਨੁੱਖ ਲੁੱਟ ਖਸੁੱਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ...”
(27 ਮਾਰਚ 2020)

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮਚਾ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਵੁਹਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਇਹ ਮਹਾਮਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੀ ਗਈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵੱਲ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਗਿਆ, ਪਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਹ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਵਧਦੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਹਰਕਤ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈਆਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੀਨ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਟਲੀ ਅਤੇ ਸਪੇਨ, ਜਿੱਥੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵੀ ਇਸਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਕਰਫਿਊ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 21 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਬੰਦ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਜੋਕਾ ਇਨਸਾਨ ਘਰ ਦੀ ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਮਾਰ ਕਿਉਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਉਂ ਅੱਜ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ?

ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕੇ ਦੱਸ ਨੌਹਾਂ ਦੀ ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਕਿਰਤ ਕਰੋ, ਵੰਡ ਛਕੋ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਘਾਣ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਮੀਰ ਤੱਕ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਦਾ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਰਾ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਝਾਤੀ ਮਾਰ ਕੇ ਦੇਖੇ ਕਿ ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਜਿਸ ਕੰਮ ਲਈ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਕੀ ਉਹ ਉਹੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਲਾਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੋ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੀਆਂ ਬੱਚੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰਭਿਆ ਕੇਸ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਤ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੀ। ਕੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਇਹੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਸੀ।

ਭਰਾ ਭਰਾ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਬਾਪ ਅੱਡ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅੱਡ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਦੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਦੇਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।

ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥਾਂ ਲਈ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਨਦੀਆਂ, ਚੋਆਂ ਨੂੰ ਸੌੜਾ ਕਰ ਕੇ ਉੱਥੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਕਰਕੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਜਾਨਾਂ ਚਲੀ ਗਈਆਂ। ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ ਖੂੰਹਦ ਵੀ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਜੀਵ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥਾਂ ਲਈ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਤੱਕ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਖਸ਼ਿਆ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਰਿਸ਼ੀ, ਮੁਨੀ, ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਕੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਾਦਾ ਖਾਣਾ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੋਟਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਮੀਟ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਰੋਟੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦੀ। ਭਲੇ ਮਾਣਸੋ! ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀਆਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਿਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਖਾਣ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਪਦਾਰਥ ਹਨ, ਕਿਉਂ ਬੇਜ਼ੁਬਾਨ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਸਮਾਂ ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕੈਦ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਜਾਨਵਰ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਏ।

ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥਾਂ ਲਈ ਜੰਗਲ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਛੱਡੇ ਹਨ। ਰੁੱਖ ਕੱਟ ਕੱਟ ਕੇ ਕੋਠੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਵੇਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ,ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਹਵਾ ਪਲੀਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਫੇਫੜੇ ਖਰਾਬ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਕੋਲ ਕਤਾਰਾਂ ਲੱਗ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਰਿਆਲੀ ਅਸੀਂ ਖ਼ਤਮ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥਾਂ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਘੁੱਟ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਭਰਾ ਭਰਾ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥਾਂ ਕਰਕੇ, ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਕਰਕੇ, ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਤੱਕ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦਾ ਮਨੁੱਖ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਦੋ ਨੰਬਰ ਦੇ ਧੰਦੇ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਲੁੱਟ ਖਸੁੱਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਅੱਜ ਇਸ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਪੈਸਾ ਹੀ ਅਹਿਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਕੋਈ ਵੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੋਵੇ, ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਪੱਟੀ ਮੇਸ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਤਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨਸਾਨ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਰੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਅੱਜ ਵਿਚਾਰਨ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਮਾਰ ਕਿਉਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ? ਜ਼ਰਾ ਸੋਚੋ, ਅਸੀਂ ਕੁਦਰਤੀ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥਾਂ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਮਾਰ ਸਹਿਣੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਵੀ ਸੰਭਲ ਜਾਈਏ! ਜੇ ਅਜੇ ਵੀ ਨਾ ਸੰਭਲੇ, ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਮਨੁੱਖ ਕਹਾਉਣ ਦੇ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ।

*****

(ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)

(2021)

(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ:This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)