“ਸੰਧੂਰ ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ...”
(10 ਮਈ 2025) ਅੱਜ ਦੀ ਸੁਲੱਖਣੀ ਖਬਰ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਸਹਿਮਤ।
ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਕਿ ਗਧੇ ਨੂੰ ਲੂਣ ਦਿਉ ਤੇ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਕੰਨ ਪੱਟਦੇ ਹੋ। ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਮਰਜ਼ੀ ਨਹਾ ਦਿਉ, ਉਹ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ’ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਸੁੱਟ ਲਵੇਗਾ। ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਘਟੀਆ ਅਤੇ ਸੌੜੀ ਸੋਚ ਦਾ ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਮੋੜਵਾਂ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਜਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿਚ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਧਰਮ ਪੁੱਛ ਕੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਫੌਜੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦੇ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ’ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕੈਂਪਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। 22 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਵਹਿਸ਼ੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੇਪਾਲੀ ਨਾਗਰਿਕ ਸਮੇਤ 26 ਮਾਸੂਮ ਜਾਨਾਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ, ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਵੇਰੇ 1.05 ਵਜੇ ਤੋਂ 1.30 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ 25 ਮਿੰਟ ਚੱਲਿਆ। ਨੌਂ ਮੁੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ਮੁਜ਼ੱਫਰਾਬਾਦ, ਕੋਟਲੀ, ਬਹਾਵਲਪੁਰ, ਰਾਵਲਕੋਟ, ਚਕਸਵਰੀ, ਭਿੰਬਰ, ਨੀਲਮ ਘਾਟੀ, ਜੇਹਲਮ ਅਤੇ ਚਕਵਾਲ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ’ਤੇ 24 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਥਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਹ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਅਤੇ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਕਈ ਘਾਤਕ ਹਮਲਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਅਧਾਰਤ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਹਨ। ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਬਹਾਵਲਪੁਰ ਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਜ਼ੱਫਰਾਬਾਦ ਅਤੇ ਭਿੰਬਰ - ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਹਨ, ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।
ਪੰਜ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸਨ ਅਤੇ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਨ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ 60 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਰੁਖ਼ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਰਾਜ ਨੂੰ। ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀ ਇੱਕ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸੰਜਮ ਦਾ ਯੁੱਗ ਲੰਘ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਲਾਲ ਲਕੀਰ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ: ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ, ਅਨੁਪਾਤਕ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਜਵਾਬ ਦੇਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਨਸਰਾਂ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਸ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰਲੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਾਸੂਮਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਲਈਆਂ ਹਨ, ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ, ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁਲ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨੌਂ ਵੱਡੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕੈਂਪਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਸਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਲੌਜਿਸਟਿਕਲ, ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਹਾਇਤਾ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਯੁੱਧ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਨਤੀਜਾ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਪਲਾਇਨ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ’ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕੀ ਵਾਧਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।
1993 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੇ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ - ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇੰਟਰ-ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਨਾਲ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 257 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 1,400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।
2001 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਦਮਾ ਹੋਰ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਅਤੇ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੋ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਦੇ ਕੰਢੇ ’ਤੇ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਸਮਰਥਿਤ ਅੱਤਵਾਦ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਉਦਾਹਰਣ 2008 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਆਈ। ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਜਾਰੀ ਰਹੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2016 ਵਿੱਚ ਪਠਾਨਕੋਟ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਪੁਲਵਾਮਾ ਵਿੱਚ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਆਤਮਘਾਤੀ ਬੰਬ ਧਮਾਕਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 40 ਭਾਰਤੀ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਚਲੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਪੁਲਵਾਮਾ ਹਮਲੇ, ਜੋ ਕਿ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਚਾਲਕ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਲਾਕੋਟ ਵਿੱਚ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਕੈਂਪ ’ਤੇ ਦਲੇਰਾਨਾ ਜਵਾਬੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ - ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਰਣਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।
ਵਧਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਦੋਗਲੀ ਚਾਲ ਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸਨੇ ਇਹਨਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਰਾਜੀ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਪ੍ਰਯੋਜਿਤ ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਮਨੁੱਖੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਈ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਵੀ ਪਰਖ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਸੰਧੂਰ ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਟੱਲ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ। ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਪ੍ਰਯੋਜਿਤ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਿਖਰ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ - ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਜਵਾਬ ਵਜੋਂ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਦਾਅਵੇ ਵਜੋਂ। ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕੂਟਨੀਤੀ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ ਰੋਕਥਾਮ ਵੱਲ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਚੁੱਪਚਾਪ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਦੁਖਦਾਈ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਡੰਕੇ ਦੀ ਚੋਟ ’ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਸਾਫ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ, ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ। ਪਰ ਪਾਕ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸੌੜੀ ਅਤੇ ਘਟਿਆ ਸੋਚ, ਬਿਮਾਰ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਭੈੜਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਨੂੰ ਮੀਡੀਏ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜਾਰ ਹਾਂ, ਉਹਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਚੁੰਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਉਹਨੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਗੁਲਦਸਤੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ ਭੇਜ ਕੇ ਇਹ ਸਬੂਤ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਨਹਾਉਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਹਾਥੀ ਨੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪਾ ਲਈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਆਰਥਿਕ ਜਾਂ ਫੌਜੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੋਵਾਂ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਸਲ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ’ਤੇ ਚੀਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਪਾ ਰਹੇ ਹੋ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਹਿਮਕਾਨਾ ਹਰਕਤ ਮਹਿੰਗੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਹਊਮੈਂ ਤਿਆਗ ਕੇ ਨਿਮਰਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।
* * * * *
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)
