“ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੰਗ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ...”
(13 ਮਾਰਚ 2025)
ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ਲੈਂਸਕੀ ਨਾਲ ਗਰਮਾ-ਗਰਮ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਜਾਂ ਝੜਪ ਕਹਿ ਲਉ, ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਰੋਕ ਕੇ ਅਤੇ ਕੀਵ ਨਾਲ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਉੱਤੇ ਰੋਕ ਲਾ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਟਰੰਪ ਦੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕੂਟਨੀਤੀ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਬਦਲੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀਆਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਦੁਨੀਆ ਰਿਆਧ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਨੇੜਿਉਂ ਦੇਖ ਰਹੀ ਸੀ। ਯੁਕਰੇਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਲਈ ਹੀਰੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਖਾਣ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਟਰੰਪ ਵੱਲੋਂ ਯੁਕਰੇਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਰਵੱਈਏ ਬਾਰੇ ਇਕੱਲੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਲੋਕ ਵੀ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਬਲੈਕਮੇਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਨਾਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੁਤਿਨ ਦੁਆਰਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਟਰੰਪ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਮੂੰਹ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹਊਮੈਂ, ਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਇੰਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਸਾਫ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ!
ਪਰ ਅਮਰੀਕੀ ਦਬਾਅ, ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਯੂਕਰੇਨੀਆਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਨ, ਜ਼ਲੈਂਸਕੀ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਯੂਕਰੇਨ ਕੋਲ ਸੀਮਤ ਵਿਕਲਪ ਹਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਯੁੱਧ ਅਸਥਿਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਯੁਕਰੇਨ ਹਾਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਯੂਕਰੇਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਵਿਅਰਥ ਸਾਬਤ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਜੇਕਰ ਯੂਕਰੇਨ ਖਣਿਜ ਸੌਦੇ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਖਤਮ ਹੋਣ ’ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਟਰੰਪ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ।
ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਵਾਅਦੇ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਸਮੱਗਰੀ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਣਾ ਰੂਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਰੂਸੀ ਕੋਲ ਗੁਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਨੂੰ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਫਾਈਟ, ਯੂਰੇਨੀਅਮ, ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਅਤੇ ਲੀਥੀਅਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਲੀਥੀਅਮ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਕਾਰ ਬੈਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਅਜੇ ਵੀ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਖਣਿਜਾਂ ਦਾ ਸੌਦਾ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਸਰੋਤਾਂ ’ਤੇ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਹਿਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੱਚ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਯੁਕਰੇਨ ਕੋਲ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਸਰੋਤ ਸੌਦੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਸੰਕਲਪ ਨਹੀਂ ਹੈ।
2007 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗੋ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਈਨਿੰਗ ਸਹਿਯੋਗ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੇ ਚੀਨੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਬਾਲਟ, ਤਾਂਬਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਣਿਜਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਧ੍ਰਛ ਵਿੱਚ ਕੋਲਵੇਜ਼ੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਖਣਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਬਦਲੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ $3 ਬਿਲੀਅਨ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਧ੍ਰਛ ਲਈ ਉਸਾਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਫੰਡਿੰਗ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਸੀ।
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਕੀ ਹਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਕਈ ਉੱਨਤ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ- ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫੌਜੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਤਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ, ਜਲ ਮਾਰਗਾਂ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਵਾਂਗ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਦਾ ਕੰਟਰੋ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਪਹਿਲੂ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ’ਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਟਰੰਪ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਚੀਨ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਭਾਰੀ ਟੈਰਿਫਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੀ ‘ਮੇਡ-ਇਨ-ਚਾਈਨਾ 2025’ ਪਹਿਲ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਬਾਅ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚੀਨ ਦੀ ਲੱਚਕਤਾ ਨੇ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਹੁਣ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਲਈ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦਿੱਗਜ਼ਾਂ ’ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਜਬਰੀ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬੁਰੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਟ ਦਾ ਜਵਾਬ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਟਰੰਪ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀਆਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟੜ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਤਾ ਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਪਲਾਈ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਨ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਰੀਫਾਇਨਿੰਗ ’ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ।
ਯੂਕਰੇਨ ਸਮੇਤ ਵਿਕਲਪਕ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ’ਤੇ ਟਰੰਪ ਦਾ ਧਿਆਨ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਸਦੇ ਵਿਆਪਕ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਨੂੰ ਵਿਭਿੰਨ ਬਣਾ ਕੇ, ਚੀਨ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਪ੍ਰਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਲਈ ਟਰੰਪ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਂਤੜੇ ਅਜਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਆਪਣੇ ਅਣਵਰਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੇ ਲਗਭਗ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਵਿਕਲਪਿਕ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੌਸੈੱਸ ਕਰਨਾ ਵੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ, ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੱਗਰੀ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਆਯਾਤ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਟੀਚੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੰਗ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸ਼ਕਤੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੰਦੀ ਰਹੇਗੀ ਤੇ ਟਰੰਪ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਕਈ ਨੇਤਾ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਤੇ ਭੱਦੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਬਹਾਨੇ ਘੁਸ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਉਨਤੀ ਲਈ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।
* * * * *
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ਸਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੇ।
ਰਚਨਾਵਾਂ ਸਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ: (