“ਕੀ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਟਕਰਾਅ ਜਾਂ ਸਮੁੱਚੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ...”
(16 ਅਕਤੂਬਰ 2023)
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਅਚਾਨਕ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਯਹੂਦੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਣਜਾਣ ਸੀ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ, ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਕੌਮਾਂ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 7 ਅਕਤੂਬਰ, 2023 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ ਛੇ ਵਜੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਹਮਲਾ, ਜੋ ਕਿ ਯੋਮ ਕਿਪੁਰ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਠੀਕ 50 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਹਮਲੇ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਅਵੀ ਇਸਾਚਾਰੋਫ ਨੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਬਹੁਪੱਖੀ ਹਮਲੇ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਹਮਾਸ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 11 ਸਤੰਬਰ, 2001 ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਉੱਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਫਲਸਤੀਨੀ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਧੜਿਆਂ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲ 3000 ਰਾਕੇਟ ਦਾਗੇ ਸਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੱਖਣੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘੁਸਪੈਠ ਨੇ 50 ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਬੰਧਕ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਡਿਫੈਂਸ ਫੋਰਸਿਜ਼ (ਆਈਡੀਐੱਫ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, “ਅਸੀਂ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਾਂ।” ਇਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ‘ਲੰਮੇ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ’ ਯਤਨ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ। ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਆਈਡੀਐੱਫ ਦੁਆਰਾ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਸਵੋਰਡਜ਼ ਆਫ਼ ਆਇਰਨ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਉੱਤੇ ਹਮਾਸ ਦੁਆਰਾ ਅਚਾਨਕ ਹਮਲਾ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ ’ਤੇ ਖੁਫ਼ੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਮੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਅਸਲ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਝਿਜਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਹ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਰੋਧੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲਗਾਤਾਰ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਨਿਗਰਾਨੀ ਇੱਕ ਪੈਸਿਵ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਮਾਸ ਨੇ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ।
ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਰਣਨੀਤਕ ਫੋਕਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਉਪਾਵਾਂ ’ਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਮਲਿਆਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਤੀਜੇ ਭੁਗਤਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਬਿਆਨ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮਾਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਹਮਾਸ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹਮਾਸ ਲਈ ਜਿੱਤ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਹੱਦ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਹਮਾਸ ਦੇ ਸਥਾਈ ਖ਼ਾਤਮੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਹਮਾਸ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਫਲਸਤੀਨੀ ਅਥਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਲਸਤੀਨੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਰਥਨ, ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਪਨਾਹ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ ਇਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਪੂਰੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਮੰਨੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜੋ ਡਰ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਪ੍ਰਤੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘਟਾ ਸਕੇ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣ।
ਕੀ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਟਕਰਾਅ ਜਾਂ ਸਮੁੱਚੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਟਕਰਾਅ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ? ਇਹ ਵਿਚਾਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਫਲਸਤੀਨੀ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਯਹੂਦੀ ਅਰਬਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਸਦੀਵੀ ਵਿਰੋਧੀ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਤਮਘਾਤੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਰੂਪ ਹੈ।
ਇਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਂਚ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਕੋਲ ਅਰਬਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਅਰਬ ਮੂਲ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਮਨੋਨੀਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਯਹੂਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਜਾਇਜ਼ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਸ ਉੱਤੇ ਪਕੜ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।...
...
(ਇਹ ਲੰਬੇ ਲੇਖ ਦਾ ਕੁਝ ਭਾਗ ਹੈ, ਸੰਪੂਰਨ ਲੇਖ ਨਹੀਂ --- ਸੰਪਾਦਕ।)
*****
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(4296)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: (