“ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ...”
(9 ਫਰਵਰੀ 2025)
ਸੱਚ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਟਰੰਪ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹੀ ਭਾਰੂ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ‘ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਖਾੜੀ’ ਰੱਖਣ ਦਾ ਟਰੰਪ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੇਤੁਕਾ ਸਟੰਟ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਅਜੀਬ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ, ਵਧੇਰੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਏਜੰਡੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਅਤੇ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਦਬਦਬਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਕਸਦ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਭੂਗੋਲਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਾਲੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਕੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਟਰੰਪ ਨੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਨੀਤੀਗਤ ਐਲਾਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਦੇ ਨਸਲੀ ਸਫ਼ਾਏ ਪ੍ਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਕਿ ਨਸਲੀ ਸਫਾਇਆ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਗਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਵੇਗਾ- ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਜੰਗਬੰਦੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਅੰਤ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਤਾਂ ਗਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵਰਤਣਾ ਹੈ।
‘ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ’ ਦਾ ਨਾਂ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਾਈਡ੍ਰੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਨਾਂਵਾਂ ’ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮਾਹਰ ਸਮੂਹ ਵਰਗੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਨੇ ਨਾਂ ਬਦਲਣ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਂਝੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਇਕ ਪਾਸੜ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬਦਲਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਵਿਸਥਾਰਵਾਦ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਅਣਡਿੱਠਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਕਦਮ ਇਸ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਗੋਲਿਸਫਾਇਰ (ਇਹ ਕੀ ਹੈ?) ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਅਮਰੀਕੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ 1823 ਦੇ ਮੋਨਰੋ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਚੱਲਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਕਿ ਲਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਕੌਣ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਮਰੀਕੀ ਹਿਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਲਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਇੱਕ ਅਧੀਨ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੇ, ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜੀ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ, ਤਖ਼ਤਾ ਪਲਟ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ’ਤੇ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਹ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਤੱਥ ਕੋਈ ਸੰਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਲੰਬਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕ੍ਰਿਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿਰੁੱਧ ਤੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕਨ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਉੱਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ’ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲਣਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਮੈਪਸ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਆਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ‘ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਖਾੜੀ’ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ਼ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆਉਣ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਗੂਗਲ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਆਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਏਜੰਡੇ ਤਹਿਤ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਕੂਟਨੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਸਤਿਕਾਰ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜੇਗਾ ਕਿ ਗੂਗਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ੁੱਧਤਾ, ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਸਹਿਯੋਗ ਤੇ ਚੰਗੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ 51ਵਾਂ ਸੂਬਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਝੀ ਚਾਲ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਹੜੱਪਣਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ? ਆਪਣੀ ਦਾਦਾਗਿਰੀ, ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਧੌਂਸ ਜਮਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਸ਼ਰੇਆਮ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਡੌਨਲਡ ਟਰੰਪ ਵੱਲੋਂ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਉਸ ’ਤੇ ਹੀ ਭਾਰੂ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ’ਤੇ 25% ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਸਟੋਰਾਂ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਨ ਚੁਕਵਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਹੋਸ਼ ਟਿਕਾਣੇ ਆਏ ਤੇ 30 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਹ 30 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੋਰ ਚਾਲ ਖੇਡੇਗਾ, ਕੋਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਪੱਤਾ ਹੋਰ ਖੇਡੇਗਾ ਜਿਸਦਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਅਨੁਮਾਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗਾ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਹ ਮੈਕਸੀਕੋ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਵ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੋਤ ਖੇਤਰੀ ਵਪਾਰ, ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੇਲ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ‘ਵਿਹੜਾ’ ਮੰਨਦਾ ਆਇਆ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੀਆਂ ਸਾਮਰਾਜੀ ਇੱਛਾਵਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹਨ। ਖਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਤੇਲ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਪਤਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਬਾਹੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਟਰੰਪ ਵਰਗੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।
* * * * *
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ਸਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੇ।
ਰਚਨਾਵਾਂ ਸਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)
