“ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਜਾਂ ਦੇਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ। ਚੰਗੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ..
(14 ਨਵੰਬਰ 2023)
ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਾਠਕ: 120.
14 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਫਰੈਡਰਿਕ ਬੈਂਟਿੰਗ ਦੇ ਜਨਮਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਚਾਰਲਸ ਬੈਸਟ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ 1921 ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਦਿਵਸ 2023 ਦੀ ਥੀਮ ਹੈ ‘ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਕੇਅਰ ਤਕ ਪਹੁੰਚ।’ ਥੀਮ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਤਕ ਬਰਾਬਰ ਪਹੁੰਚ ਹੋਣ ਅਤੇ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਥੀਮ ਸ਼ੂਗਰ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤੀਬਰ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਸਿੱਖਿਆ ’ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ।
ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਨ - ਬਿਨਾਂ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਦੇ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖਾਣਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਚਰਬੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਟ, ਪੱਟਾਂ, ਕਮਰ, ਛਾਤੀ, ਬਾਹਾਂ, ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਗਾਹ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪਿਸ਼ਾਬ ਦੁਆਰਾ ਡਿਸਚਾਰਜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ –ਸ਼ੂਗਰ - ਗਰਦਨ ਅਤੇ/ਜਾਂ ਬਗਲ ਵਿੱਚ ਮਾਸ ਦਾ ਲਮਕਣਾ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਲੀਸਿਸਟਿਕ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ (ਗਰਭਕਾਲੀ ਸ਼ੂਗਰ)। ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਅਨਾਜ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚਿੱਟੇ ਚੌਲ ਜਾਂ ਰਿਫਾਈਂਡ ਕਣਕ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੈਲੋਰੀਆਂ ਦੇ ਅੱਧੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਖੁਰਾਕਾਂ ਦਾ ਖੁਰਾਕ ਗਲਾਈਸੈਮਿਕ ਲੋਡ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਵੱਡੇ ਜੋਖ਼ਮ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਛੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੈ।
537 ਮਿਲੀਅਨ ਬਾਲਗ (20-79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ) ਸ਼ੂਗਰ ਨਾਲ ਜੀ ਰਹੇ ਹਨ। 10 ਵਿੱਚੋਂ 1 ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਮਰੀਜ਼ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਖਿਆ 2030 ਤਕ 643 ਮਿਲੀਅਨ ਅਤੇ 2045 ਤਕ 783 ਮਿਲੀਅਨ ਤਕ ਵਧਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ੂਗਰ ਵਾਲੇ 4 ਵਿੱਚੋਂ 3 ਬਾਲਗ ਘੱਟ ਅਤੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਬਾਲਗ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲਗ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਗਭਗ 30% ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਫਰੀਕਨ, ਅਰਬ, ਏਸ਼ੀਅਨ, ਹਿਸਪੈਨਿਕ, ਜਾਂ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮੂਲ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਮਦਰਾਸ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਰਿਸਰਚ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਦੁਆਰਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 101 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਹਨ ਅਤੇ 136 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਪ੍ਰੀ-ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਕੇਰਲ: 25.5%; ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: 20.4%; ਦਿੱਲੀ: 17.8%; ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ: 14.4%; ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ: 13.7%; ਸਿੱਕਮ: 12.8%; ਪੰਜਾਬ: 12.7%; ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ: 12.4%।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 77 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸ਼ੂਗਰ (ਟਾਈਪ 2) ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 25 ਮਿਲੀਅਨ ਪੂਰਵ-ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਰੋਗੀ ਹਨ (ਨੇੜਲੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਜੋਖ਼ਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਣਗੇ)।
ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ 25.2 ਮਿਲੀਅਨ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਵੱਧ ਹੋਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2045 ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 35.7 ਮਿਲੀਅਨ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਵਾਲੇ 77 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਗਲੋਬਲ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਵਰਤੋਂ ਹਨ।
ਫਿਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੈਗਲਿਆਨੋ ਨੇ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ। ਚੀਨ 140.9 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪੈਕ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਮੈਕਸੀਕੋ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਹਨ।
ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੇ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੁਆਰਾ ਇਨਸੁਲਿਨ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਜਾਂ ਵਰਤਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨਸੁਲਿਨ ਇੱਕ ਹਾਰਮੋਨ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਲਈ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੇ ਸਹੀ ਉਤਪਾਦਨ ਜਾਂ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਬਿਨਾਂ, ਗਲੂਕੋਜ਼ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ: ਟਾਈਪ 1 ਅਤੇ ਟਾਈਪ 2 । ਟਾਈਪ 1 ਸ਼ੂਗਰ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਪੈਨਕ੍ਰੀਅਸ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੈੱਲਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਨਸੁਲਿਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਸਰੀਰ ਊਰਜਾ ਲਈ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬਚਪਨ ਜਾਂ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 10% ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 90% ਹੈ। ਜੈਨੇਟਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰੇ ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਮੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਰੀਰ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨੇਟਿਕਸ, ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ, ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕ ਇਸਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਟਾਈਪ 1 ਅਤੇ ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੁਰਾਕ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ, ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਜੋਖ਼ਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਇੱਕ ਵਧ ਰਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਚਿੰਤਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ 420 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੂਗਰ ਹੈ, ਅਤੇ 2040 ਤਕ ਇਹ 642 ਮਿਲੀਅਨ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਸਟ੍ਰੋਕ, ਗੁਰਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਨਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅਤੇ ਨਸਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਜਾਂ ਦੇਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ। ਚੰਗੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਜੀਉਣ ਲਈ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਖਾਵੋ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਕਰੋ। ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਲਦੀ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦਾ ਰੋਗ ਹੈ। ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
*****
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(4479)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: (