“ਦੋਸ਼ੀ ਸਿਰਫ ਚਿਸ਼ਤੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਲੜਕੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਾਡੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਲੋਕ ਵੀ ਦੋਸ਼ੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ...”
(9 ਅਗਸਤ 2023)

ਅਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘਿਨਾਉਣਾ ਅਪਰਾਧ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਅਜਮੇਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1990 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਯੋਨ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਸਕੈਂਡਲ ਨੂੰ ਅਜਮੇਰ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਖਾਦਿਮਾ ਫਾਰੂਕ ਚਿਸ਼ਤੀ, ਨਫੀਸ ਚਿਸ਼ਤੀ, ਸੈਯਦ ਅਨਵਰ ਚਿਸ਼ਤੀ ਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਬੇਕਿਰਕ ਤੇ ਬੇਰਹਿਮ ਹੋ ਕੇ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤਿੰਨ ਸੌ ਦੇ ਕਰੀਬ ਨਾਬਾਲਗ ਸਕੂਲੀ ਲੜਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।

ਖਵਾਜਾ ਮੋਇਨੁਦੀਨ ਚਿਸ਼ਤੀ ਸੂਫੀ ਸੰਤ ਸਨ। ਸੂਫੀ ਫਕੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਅਜਮੇਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਲੋਕ ਚਾਦਰ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਨਿਆਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਨਾਲ ਜੋ ਕਾਂਡ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਆਮ ਹੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਵੱਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੋ ਕੇ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੁਫਤਖੋਰੇ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਚੜ੍ਹਾਵਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਝ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਇਹ ਕਾਂਡ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਕਰ ਕੇ ਸਾਧਾਂ ਦੇ ਡੇਰਿਆਂ, ਪੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦਰਗਾਹਾਂ ਤੇ ਕਬਰਾਂ ’ਤੇ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਸਥਾ ਦੇ ਅੰਨ੍ਹੇ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ।

ਸਾਲ 1990 ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨ ਨਾਂਵਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਨਾਲ ਅਜਮੇਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਰਸੂਖਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨ ਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਅਵਾਰਾਗਰਦੀ ਕਰਦੇ ਘੁੰਮਦੇ ਸਨ। ਸਥਾਨਕ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਅਹੁਦੇਦਾਰੀਆਂ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈਆਂ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨਾਮੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਸੌ ਦੇ ਕਰੀਬ ਨਾਬਾਲਗ ਲੜਕੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈਆਂ। ਸਾਡੀ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਇਹ ਕੇਸ ਕਲੰਕ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਇੱਕ ਵੀ ਦੋਸ਼ੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਕਹਾਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਘਰ ਦੀ ਲੜਕੀ ਦੇ ਗੈਸ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਜਿਸ ਨੇ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਲੈਣ ਲਈ ਚਿਸ਼ਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਰਸੂਖਵਾਨਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਦਿਵਾਉਣ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਚਿਸ਼ਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਫਾਰਮ ਹਾਊਸ ’ਤੇ ਲੈ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਵਿਡੀਓ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਇਹ ਸਕੈਂਡਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਆਮ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਸਕੈਂਡਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੇਠ ਵਧ ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਿੰਦੂ ਦੰਗੇ ਨਾ ਭੜਕ ਜਾਣ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਾਰਾ ਮਸਲਾ ਦਬਾਇਆ ਗਿਆ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਸਨ।

ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਅਖਬਾਰ ਨੇ ਇਹ ਮਸਲਾ 1992 ਵਿੱਚ ਚੁੱਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਵੀ ਹੋਈ। ਜਦੋਂ ਸਬੂਤਾਂ ਸਮੇਤ ਖਬਰਾਂ ਛਪਣ ਲੱਗੀਆਂ ਤਾਂ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨੇ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰ ਲਈ। ਕੁਝ ਲੜਕੀਆਂ ਨੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਰਜ ਕਰਾਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਘਿਨਾਉਣਾ ਖੇਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਵਾਰ ਵਾਰ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾ ਕੇ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਨਸਾਫ ਮੰਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਲੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਚਿਸ਼ਤੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਲੜਕੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਪਾਗਲ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ੀ ਫਰਾਰ ਹੋ ਗਏ। ਸਥਾਨਕ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕੁਝ ਕੁ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਕੀਤੀ ਜੋ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤਕ ਜਾਂਦਿਆਂ ਜਾਂਦਿਆਂ ਦਸ ਸਾਲ ਸਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲੀ ਗਈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।

ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਦੋਸ਼ੀ ਨੇ ਛੱਬੀ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਅਦਾਲਤ ਅੱਗੇ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਵਾਸਤੇ ਗਵਾਹੀ ਲਈ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਇਹ ਅੱਤ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਹੁਣ ਦਾਦੀ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹਾਂ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਲ ਪਲ ਮੌਤ ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਤਾਂ ਮੁਆਫ ਕਰੋ।” ਸੁਣ ਕੇ ਨਿਆਇਕ ਅਫਸਰ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਹੋ ਗਈਆਂ।

ਸਮਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਰਸੂਖਵਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਜਾਨਾਂ ਬਚਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਪਰਾਧ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਦੇ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਐਸ਼ਪ੍ਰਸਤ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਘਿਨਾਉਣੇ ਜੁਰਮ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਧਰਮ ਜਾਂ ਦਰਗਾਹ ਪਾਪੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦਿੰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੋਈ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਚਿਸ਼ਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਭਗੌੜਾ ਮੁਲਜਮ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਲੁਤਫ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਐਸ਼ਪ੍ਰਸਤੀ ਲਈ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਅਤੇ ਨਿਆਜ਼ਾਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਹੈਰਾਨੀ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਹਨ। ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਣਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨਾ ਰੱਬ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਾਡੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਿੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅਨਪੜ੍ਹ ਲੋਕ ਅਖੌਤੀ ਚਮਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸ ਕੇ ਪਿਛਲੱਗੂ ਬਣੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਸਿੱਖਿਅਤ ਹਨ ਪਰ ਅੱਜ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਦੋਸ਼ੀ ਸਿਰਫ ਚਿਸ਼ਤੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਲੜਕੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਾਡੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਲੋਕ ਵੀ ਦੋਸ਼ੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਸਥਾ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਧਨ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਰਸੂਖ ਉਪਲਬਧ ਕਰਾਇਆ।

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(4142)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)