“ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤ ਬਣਾ ਲਵਾਂਗੇ ਤਾਂ ...”
(10 ਜੂਨ 2025)

ਔਰਤ ਦੀ ਹੋਂਦ ਹੀ ਮਕਾਨ ਨੂੰ ਘਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ

ਔਰਤ ਦਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਜਾਂ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਤਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਉਹ ਇੱਕ ਧੁਰਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੁਆਲੇ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਕਾਨ ਇੱਟਾਂ, ਸੀਮਿੰਟ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬਣਿਆ ਢਾਂਚਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਭਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਘਰ’ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਔਰਤ ਕੋਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਹਾਵਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਅਟੱਲ ਸਚਾਈ ਹੈ। ਔਰਤ ਦਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ, ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਰੂਹ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਿੱਘ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਾਲ ਹੀ ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਨਿੱਘ ਦਾ ਸਰੋਤ: ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ, ਮਮਤਾ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਅ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਿੱਘ ਅਤੇ ਸਕੂਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਾਲ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਸਾਂਝ, ਸਦਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਔਰਤ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਜੋ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਧਾਗੇ ਵਿੱਚ ਪਰੋ ਕੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਛੋਟੀਆਂ-ਮੋਟੀਆਂ ਗਲਤਫਹਿਮੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੋੜੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।

ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਸੰਸਕਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਜਾਂ ਘਰ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਘਰ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵੱਡਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਵਸਥਿਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਕਸਰ ਔਰਤ ਹੀ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਬਜਟ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਹੀ ਥਾਂ ’ਤੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।

ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਔਰਤ ਇੱਕ ਮਾਨਸਿਕ ਸਹਾਰੇ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਹਮਦਰਦੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹੌਸਲਾ ਅਫਜ਼ਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਘਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸਿੱਖਿਆ, ਕਾਰੋਬਾਰ, ਡਾਕਟਰੀ, ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਘਰ ਨੂੰ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੂਲ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਦੋਹਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਸਮਾਂ ਕੱਢਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨਿੱਘ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਔਰਤ ਦੇ ਇਸ ਅਨਮੋਲ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰੀਏ। ਘਰ ਦੇ ਮਰਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਔਰਤ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਔਰਤ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੂਰਾ ਘਰ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਅਤਿਕਥਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਘਰ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤ ਉਸਦੀ ਆਤਮਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਘਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਖਾਲੀ ਇਮਾਰਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਇਸ ਬੇਮਿਸਾਲ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਈਏ, ਜਿਸਦੀਆਂ ਉਹ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ।

*    *    *

ਆਓ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਸੋਚ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਈਏ

ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚਲੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ। ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬੁਰਾ ਸੋਚਣਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿੰਦਣਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਨਫ਼ਰਤ ਪਾਲਣਾ, ਇਹ ਸਭ ਸਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਮੈਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਜ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਖੋਖਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਬਾਰੇ ਬੁਰਾ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਜਾਲ਼ ਬੁਣ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਖੋਹ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬੁਰਾ ਸੋਚਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਅਕਸਰ ਇਕੱਲੇ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੂਰੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰ ਸਾਡੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਉੱਤੇ ਵੀ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਣਾਅ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਬੁਰਾ ਸੋਚਣ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬੁਰਾ ਸੋਚਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਮਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਗਲਤੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚੰਗਾ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਕਾਰ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਆਉ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬੁਰਾ ਸੋਚਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਮਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਲਈ, ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤ ਬਣਾ ਲਵਾਂਗੇ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਬੀਤੇਗਾ।

*       *       *       *       *

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)