“ਪਹਿਲੇ ਏਕ ਡਾਕਟਰ ਆਇਆ ... ਫਿਰ ਦੂਸਰਾ ... ਫਿਰ ਤੀਸਰਾ ...”
(22 ਜਨਵਰੀ 2025)
ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਮੈਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਵਾਲੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਯਾਤਰੀ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠਦਿਆਂ ਸਾਰ ਹੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹਨ ਲੱਗ ਜਾਣਗੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਮੋਬਾਇਲ। ਅੱਜਕਲ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਬੈਠਦਿਆਂ ਸਾਰ ਆਪਣੇ ਬੈਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੋਬਾਇਲ ਦੇ ਚਾਰਜਰ ਕੱਢ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮੋਬਾਇਲ ਨਾਲ ਜੋੜਕੇ ਦੂਸਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੌਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਕਈਆਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਹਰ ਇੱਕ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਵੇਂ ਸਫ਼ਰ ਸੁਹਾਵਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਥਕਾਵਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਆਪਣਿਆਂ ਨਾਲ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਦੋਂ ਵੀ ਮਿਲ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰਦੇਸੀਆਂ ਨਾਲ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਸ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਸੀਟ ਤੇ ਇੱਕ 26-27 ਸਾਲ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡਾ ਆਇਆ। ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਸੀਟ ਉੱਤੇ ਲੰਮਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਜਣੇ ਹੋਰ ਸਨ, ਇੱਕ ਔਰਤ ਤੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਹੱਸਦੇ ਹੱਸਦੇ ਨੇ ਉਸ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਗਭਰੂਆ ਕਿਆ ਬਾਤ ਹੈ, ਆਪ ਤੋਂ ਅਹੀ ਨੌਜਵਾਨ ਹੋ। ਆਤੇ ਹੀ ਲੰਬੇ ਪੜ ਗਏ ਹੋ, ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਕੌਨ ਸੋਤਾ ਹੈ?”
ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਮਜ਼ਾਕੀਆ ਲਹਿਜਾ ਚੰਗਾ ਨਾ ਲੱਗਾ। ਬੇਸ਼ਕ ਉਹ ਬੋਲਿਆ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਵੀ ਔਖੇ ਸੌਖੇ ਉਸੇ ਹੀ ਸੀਟ ’ਤੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ’ਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਝਲਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਹੁ ਨਾ ਕੀਤਾ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਆਦਮੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਸਰਦਾਰ ਜੀ, ਊਪਰ ਵਾਲੀ ਸੀਟ ਖਾਲੀ ਹੈ?”
ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ਹਾਂ ਜੀ ਖਾਲੀ ਹੈ ਪਰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਵੀ ਇੱਕ ਜਨਾ ਆਵੇਗਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਕੋਲ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, “ਚਲੋ ਭਾਈ, ਜਿਤਨੀ ਦੇਰ ਵੋਹ ਨਹੀਂ ਆਤਾ ਉਤਨੀ ਦੇਰ ਤਕ ਹਮਾਰੀ ਫੈਮਲੀ ਆਰਾਮ ਕਰ ਲੇਤੀ ਹੈ।”
ਫਿਰ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਉੱਪਰਲੀ ਸੀਟ ’ਤੇ ਚਲੀ ਗਈ। ਲੜਕਾ ਸਿੱਧਾ ਸੀਟ ਉੱਤੇ ਲੰਮਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਉਹ ਆਦਮੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਸਾਡਾ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਗੱਲਾਂਬਾਤਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਪਟਾਰੀ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲੱਗਿਆਂ ਝੱਟ ਨਾ ਲਾਇਆ। ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, “ਸੁਣੋ ਸਰਦਾਰ ਜੀ, ਮੁਝੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਆਪ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਮੇ ਡਾਕਟਰ ਕੇਸੇ ਹੋਂਗੇ, ਹਮਾਰੇ ਸਾਈਡ ਤੋ ਪੂਛੋ ਮੱਤ।” ਮੈਂ ਕਿਹਾ, “ਹਮਾਰੀ ਸਾਈਡ ਤੋਂ ਲੋਗ ਡਾਕਟਰ ਕੋ ਭਗਵਾਨ ਮਾਨਤੇ ਹੈਂ।”
“ਭਈ ਮਾਨਤੇ ਹੋਂਗੇ ... ਪਰ ਹਮਾਰੀ ਸਾਈਡ ਤੋਂ ਡਾਕਟਰ ਕਮ ਹੈਂ, ਜਮਦੂਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਤੇ ਹੈਂ।”
“ਜਮਦੂਤੋਂ ਕੇ ਬਾਰੇ ਮੇਂ ਲੋਗ ਬੋਲਤੇ ਸੁਨੇ ਹੈਂ, ਦੇਖੇ ਤੋ ਕਿਸੀ ਨੇ ਕਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋਂਗੇ।”
“ਹਮਨੇ ਦੇਖੇ ਹੈਂ, ਹਮਾਰੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਮੇ ਆਨਾ, ਮੈਂ ਆਪ ਕੋ ਅੱਛੀ ਤਰ੍ਹਾ ਜੀਤੇ ਜਾਗਤੇ ਜਮਦੂਤ ਦਿਖਾਊਂਗਾ। ਯਹ ਮੇਰਾ ਇਕਲੌਤਾ ਬੇਟਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਇਸੇ ਜਮਦੂਤੋਂ ਕੀ ਜਕੜ ਸੇ ਛੁਡਵਾ ਕਰ ਲਾਇਆ ਹੂੰ।”
“ਭਈ ਵੋਹ ਕੈਸੇ?”
“ਲੋ, ਸਨੋ ਇਸ ਕੀ ਕਹਾਨੀ। ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਕੋ ਛਾਤੀ ਮੇਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਸੀ ਦਰਦ ਹੂਈ। ਹਮ ਭਗਾ ਕਰ ਏਕ ਨਜ਼ਦੀਕ ਕੇ ਕਲੀਨਿਕ ਮੇ ਲੇ ਗਏ। ਕਲੀਨਿਕ ਵਾਲੇ ਨੇ ਥੋੜਾ ਸਾ ਦੇਖਾ, ਬਗੈਰ ਦਵਾਈ ਕੇ ਹਮੇ ਆਗੇ ਏਕ ਹਸਪਤਾਲ ਮੇ ਭੇਜ ਦੀਆ। ਜਬ ਹਮ ਹਸਪਤਾਲ ਮੇ ਗਏ, ਉਨਹੋਂਨੇ ਇਸੇ ਸਟ੍ਰੈਚਰ ਪਰ ਲਿਟਾ ਦੀਆ। ਜਲਦੀ ਜਲਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਮੇ ਲੇਕਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਜਾਤੇ ਹੀ ਉਨਹੋਂਨੇ ਨੇ ਆਕਸੀਜਨ ਵਾਲੀ ਕੁੱਪੀ ਸੀ ਮੂੰਹ ਪਰ ਚੜ੍ਹਾ ਦੀ। ਪਹਿਲੇ ਏਕ ਡਾਕਟਰ ਆਇਆ ... ਫਿਰ ਦੂਸਰਾ ... ਫਿਰ ਤੀਸਰਾ। ਤੀਨੋ ਨੇ ਆਂਖੋਂ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਆਪਸ ਮੇ ਕੋਈ ਬਾਤਚੀਤ ਕੀ। ਮੁਝੇ ਏਕ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ ਕਹਿਨੇ ਲਗੇ, “ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ, ਇਸ ਕੋ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਆਇਆ ਹੈ। ਆਪ ਜਲਦੀ ਜਲਦੀ ਤੀਨ ਚਾਰ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਾ ਬੰਦੋਬਸਤ ਕਰੋ।”
ਮੈਨੇ ਕਿਹਾ, “ਡਾਕਟਰ ਜੀ, ਹਮਾਰੇ ਪਾਸ ਇਤਨੇ ਪੈਸੇ ਅਬੀ ਕਹਾਂ ਸੇ ਆਏਂਗੇ?”
ਉਨ ਮੇ ਸੇ ਏਕ ਡਾਕਟਰ ਬੋਲਾ, “ਹਮ ਆਪ ਕੋ ਬੁਲਾ ਕਰ ਯਹਾਂ ਨਹੀਂ ਲਾਯੇ, ਬਤਾਉ ਇਸ ਕਾ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਕਰੇਂ ਯਾ ਨਾ ਕਰੇਂ।”
ਇਸੀ ਬਾਤਚੀਤ ਕੇ ਦਰਮਿਆਨ ਹਮਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਭੀ ਵਹਾਂ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੋਂ ਨੇ ਹਮੇ ਹੌਸਲਾ ਦੀਆ, ਮੈਨੇ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਕੇ ਲਿਏ ਹਾਂ ਕਰ ਦੀ। ਬੱਸ ਚੰਦ ਹੀ ਮਿਨਟੋਂ ਮੇ ਉਨਹੋਂਨੇ ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਕਾ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਕਰ ਦੀਆ ਔਰ ਬੋਲੇ, ਇਸ ਕੇ ਤੀਨ ਸਟੈਂਟ ਪੜੇ ਹੈ। ਚਾਰ ਪਾਂਚ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਇਸੇ ਛੁੱਟੀ ਮਿਲ ਜਾਏਗੀ। ... ਤੀਸਰੇ ਦਿਨ ਹਮੇਂ ਉਸੀ ਹਸਪਤਾਲ ਮੇ ਏਕ ਨਰਸ ਮਿਲ ਗਈ। ਵਹ ਨਰਸ ਦੂਰ ਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਮੇ ਹਮਾਰੀ ਬਹਨ ਲਗਤੀ ਥੀ। ਵੈਸੇ ਪਹਿਲੇ ਹਮ ਉਸ ਸੇ ਕਭੀ ਹਸਤਪਤਾਲ ਮੇ ਮਿਲੇ ਨਹੀਂ ਥੇ। ਜਬ ਉਸਨੇ ਹਮੇ ਪੂਛਾ, ਆਪ ਯਹਾਂ ਕੈਸੇ ਭਈਆ? ਮੈਨੇ ਅਪਨੀ ਸਾਰੀ ਕਹਾਨੀ ਉਸੇ ਸੁਨਾ ਦੀ। ਵੋਹ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਈ ਔਰ ਬੋਲੀ, ਵੋਹ ਜੋ ਮਰੀਜ਼ ਪਰਸੋਂ ਰਾਤ ਕੋ ਗੈਸ ਕੀ ਵਜਾਹ ਸੇ ਆਇਆ ਥਾ? ਵੋਹ ਆਪ ਕਾ ਬੇਟਾ ਹੈ? ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਯਾ। ਮੈਨੇ ਬੋਲਾ, ਆਪ ਬੋਲਤੀ ਹੈਂ ਕਿ ਉਸੇ ਗੈਸ ਕੀ ਵਜਾਹ ਸੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਆਈ ਥੀ? ਡਾਕਟਰੋਂ ਨੇ ਤੋਂ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਕਹਿ ਕਰ ਤੀਨ ਸਟੈਂਟ ਭੀ ਡਾਲ ਦੀਏ ਹੈਂ। ਵੋਹ ਬੋਲੀ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ, ਮੈਨੇ ਖੁਦ ਅਪਨੇ ਡਾਕਟਰੋਂ ਕੇ ਮੂੰਹ ਸੇ ਸੁਨਾ ਥਾ ... ਅਸਲ ਮੇਂ ਇਸ ਕੋ ਥੋੜ੍ਹੀ ਸੀ ਗੈਸ ਕੀ ਪ੍ਰੌਬਲਮ ਆਈ ਹੈ ... ਹਸਪਤਾਲ ਕੇ ਖਰਚੇ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਡਾਕਟਰੋਂ ਕੋ ਤਨਖਾਹ ਵੀ ਦੇਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਕੇ ਇਲਾਵਾ ਬਿਲਡਿੰਗ ਕੀ ਉਸਾਰੀ ਭੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਨਈ ਮਸ਼ੀਨ ਵੀ ਲਾਨਾ ਹੈ। ਅਗਰ ਸਭੀ ਕੋ ਫਰੀ ਮੇਂ ਛੋੜਤੇ ਜਾਏਂਗੇ, ਇਸ ਹਸਪਤਾਲ ਕਾ ਕਿਆ ਹੋਗਾ? ... ... ... ਉਸ ਨਰਸ ਨੇ ਸਾਰੀ ਬਾਤ ਹਮੇ ਬਤਾ ਦੀ ਔਰ ਬੋਲੀ, ਭਈਆ, ਯਹ ਬਾਤ ਕਿਸੀ ਔਰ ਕੋ ਮੱਤ ਬਤਾਨਾ, ਮੇਰੀ ਨੌਕਰੀ ਚਲੀ ਜਾਏਗੀ। ਆਪ ਐਸੇ ਕਰੋ, ਇਸੇ ਛੁੱਟੀ ਦਿਲਵਾ ਕਰ ਡਹਿਲੀ ਏਮਜ਼ ਹਸਪਤਾਲ ਮੇ ਲੇ ਜਾਓ, ਸਭ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਹਮਾਰੇ ਹਸਪਤਾਲ ਮੇ ਸਭੀ ਡਾਕਟਰ ਜੀਤੇ ਜਾਗਤੇ ਜਮਦੂਤ ਹੈਂ। ਅਗਰ ਆਪ ਨੇ ਦੇਰੀ ਕਰ ਦੀ ਤੋ ਹੋ ਸਕਤਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਕੌਮਾ ਮੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਂ ... ... ... ਸਰਦਾਰ ਜੀ, ਹਮ ਤੋ ਇਸ ਮੁਸੀਬਤ ਕੇ ਮਾਰੇ ਹੂਏ ਆਏਂ ਹੈ। ...”
ਮਰਾਠਾ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਆਪਣੀ ਇਹ ਜਮਦੂਤਾਂ ਨਾਲ ਪਏ ਵਾਹ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਮੇਰੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਕਿੱਧਰੇ ਸਾਡੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਜਿਊਂਦਿਆਂ ਲਈ ਜਮਦੂਤ ਬਣੇ ਬੈਠੇ? ਅੱਜਕਲ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਇਹੋ ਹੀ ਸੁਣੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਇੰਨੇ ਸਟੈਂਟ ਪਏ ਹੋਏ ਹਨ, ... ਫਲਾਣੇ ਦੇ ਐਨੇ ਸਟੈਂਟ ਪਏ ਹੋਏ ਹਨ।
* * * * *
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ਸਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੇ।
ਰਚਨਾਵਾਂ ਸਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)