“ਮੈਂ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਮਾਹੌਲ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ...”
(7 ਜੂਨ 2023)
ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਾਠਕ: 294.

ਉਹ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਮੇਰਾ ਚਾਚਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ, ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਦਾ ਲੜਕਾ। ਸਾਰੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਬਲੀ ਹੀ ਆਖਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਬਲੀ ਚਾਚਾ ਆਖ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਸਾਂ। ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਮੇਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਖੇਡਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।

ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ, ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਬਬਲੀ ਚਾਚਾ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦਿਵਿਆਂਗ ਬੱਚਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮਝ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਮੇਰਾ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਭੋਰਾ ਵੀ ਘੱਟ ਨਾ ਹੋਇਆ। ਅਸੀਂ ਉਵੇਂ ਹੀ ਮਿਲਦੇ-ਵਰਤਦੇ ਰਹੇ।

ਵਕਤ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਦੂਰ ਦੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਟੱਬਰ ਦਾ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਕੁਝ ਕੁ ਘਟ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਂਝ ਸਾਂਝੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਾਂ। ਹਰ ਕੋਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਪੁੱਛਦਾ ਸੀ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਉਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਫਿਕਰ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਿੰਤਾ ਉਸ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਸੰਜੀਵ ਨੂੰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਵੀ ਮਗਰੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੈਮਰੇ ਲਗਾ ਕੇ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਹ ਕੈਮਰੇ ਇੰਨੀ ਵਧੀਆ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਸਾਡੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਭ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਧਰਵਾਸਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੜੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਸਵੇਰੇ-ਸਵੇਰੇ ਮੈਨੂੰ ਸੰਜੀਵ ਚਾਚੇ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆ। ਮੋਬਾਇਲ ਦੀ ਸਕਰੀਨ ’ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਣਹੋਣੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਉਹੀ ਗੱਲ ਹੋਈ। ਉਸ ਨੇ ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਆਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸਸਕਾਰ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਗੁੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ, ਭੋਗ ਵੇਲੇ ਆ ਜਾਇਓ।

ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਤਾਕਤ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਸੰਜੀਵ ਚਾਚੇ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਆਉਣ ਤਕ ਸਸਕਾਰ ਰੋਕ ਲਿਓ।

ਮੈਂ, ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਤੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ‘ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ’ ਦੇ ਸਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪੁੱਜ ਗਿਆ। ਅੰਤਿਮ ਰਸਮਾਂ ਬੜੇ ਹੀ ਦੁਖਦਾਈ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਮੰਡੀ ਅਹਿਮਦਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਕਈ ਪੱਕੇ ਆੜੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਾਂਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਸਾਂ ਪਰ ਮੇਰਾ ਮਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ। ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਭਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਉਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ।

ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਦੇ ਭੋਗ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਫਿਰ ਗਏ। ਉਸ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰ ਕੇ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਣ-ਪੱਤਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਗਿਆ।

ਭੋਗ ਸਮਾਗਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਸੰਜੀਵ ਚਾਚੇ ਨਾਲ ਇਸ ਬਾਬਤ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਟੱਬਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ। ਸੰਜੀਵ ਚਾਚੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਜੀਆਂ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਫਾਰਮ ਭਰੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਦਾ ਫਾਰਮ ਨਹੀਂ ਭਰਿਆ ਸੀ। ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਰੁੱਸ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਬੇਕਾਰ ਗਈ। ਆਪਣਾ ਫਾਰਮ ਭਰਵਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵਾਲਾ ਰਸਤਾ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿਦ ਅੱਗੇ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹਾਰ ਮੰਨ ਗਿਆ। ਉਸ ਰਾਤ, ਉਸ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਭਰੋਸਾ ਦੇ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖੁਆਈ ਗਈ ਕਿ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਫਾਰਮ ਜ਼ਰੂਰ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਸ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਣੀ ਵੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਸਦਾ ਲਈ ਰੋਟੀ-ਪਾਣੀ ਛੱਡ ਦੇਵੇਗਾ। ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਇੱਕ ਮੰਗ ਮੰਨੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਇਹ ਫਾਰਮ ਭਰਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਈ ਨੇੜਲੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਫੋਨ ’ਤੇ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਭਰੇ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਅਜਾਈਂ ਨਾ ਜਾਣ ਦੇਣ।

ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਬਾਰੇ ਇੰਨਾ ਕੁਝ ਜਾਣ ਕੇ ਮੇਰਾ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਗਿਆ। ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਫਾਰਮ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਤੇ ਜਿਉਂਦੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇਹ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਟੱਬਰ ਨੇ ਪ੍ਰਣ ਲਿਆ ਸੀ, ਸਾਡੇ ਕਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸਬੰਧਤ ਬੰਦੇ ਦੀ ਗਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਗੱਲਾਂ ’ਤੇ ਹੱਸ ਛੱਡਦਾ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਗੋਂ ਅਗਲੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਬਦਲਣ ਬਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਆਖਿਆ ਸੀ।

ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸਭ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ, ਵਿਚਾਰਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਨਕਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਖਾਸਕਰ ਬਬਲੀ ਚਾਚਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨੇਕ ਦਿਲ ਪ੍ਰਤੀਤ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਗਾਂਹ-ਵਧੂ ਸੋਚ ਸਦਕਾ ਹੀ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਮਾਹੌਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੀ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਬੁੱਧੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਮਾਨਵਤਾ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਦੇਣ ਸੀ।

ਮੈਂ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਮਾਹੌਲ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਮਾੜੇ ਤੋਂ ਮਾੜਾ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਅੱਗੇ ਮਿਸਾਲ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਜਿੰਨੇ ਮਰਜ਼ੀ ਵੱਡੇ ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਹੋਵੋਂ ਪਰ ਪੁਰਾਤਨ ਸੋਚ ਨਾਲ ਬੱਝੇ ਹੋਏ ਹੋਵੋਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਕੀ ਜਿਊਂਦੇ ਜੀਅ ਵੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛੇਗਾ।

ਆਪਣੇ ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੋਚ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੀਮਾਰ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੀਮਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਮਾਂਦਰੂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਲਈ ਤਰਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਬੰਧਤ ਫਾਰਮ ਨਹੀਂ ਵੀ ਭਰਿਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਮੈਂਬਰ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰ ਕੇ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਓ, ਆਪਾਂ ਵੀ ਬਬਲੀ ਚਾਚੇ ਵਰਗਾ ਬਣੀਏ।

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(4017)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)