“ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਗਈਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੀ ਰਹੀਆਂ। ਉੱਥੇ ਹੀ ...”
(3 ਫਰਵਰੀ 2022)
ਇਸ ਸਮੇਂ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਦੇ ਸੰਗੀ-ਸਾਥੀ: 503.
ਮੈਂ ਸਿਟੀ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਪਲੈਨਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸਾਂ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਾਫ਼ੀ ਬਰੇਕ ਤੇ ਮੈਂ ਕੈਫੀਟੇਰੀਏ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਦਾ ਕੱਪ ਲੈਣ ਗਈ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ, ਕੈਸ਼ ਮਸ਼ੀਨ ’ਤੇ ਇੱਕ 50 ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤ ਬੜੇ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗਾਹਕ ਨਿਪਟਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਭ ਨੂੰ ਗੁੱਡ ਮਾਰਨਿੰਗ ਕਹਿ ਕੇ ਪੈਸੇ ਫੜਨੇ ਤੇ ਬੜੇ ਅਦਬ ਨਾਲ ਸਾਮਾਨ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਲਿਫਾਫੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਗਾਹਕ ਨੂੰ ਫੜਾਉਣ ਲੱਗਿਆਂ ‘ਹੈਵ ਏ ਨਾਈਸ ਡੇ’ ਕਹਿਣਾ ਸਿੱਧ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਮਰ ਦੇ ਪੰਜਾਹਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਸੀ। ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਨੱਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਮੈਂ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਸੋਚਿਆ।
ਮੇਰੀ ਵਾਰੀ ਆਉਣ ’ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ‘ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬੁਲਾਈ’ ਤੇ ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਪੁੱਛ ਲਿਆ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਅੱਜ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕੰਮ ’ਤੇ ਆਈ ਹੈ?
ਉਹ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਫੜਾਉਂਦਿਆਂ ਬੋਲੀ, “ਨਹੀਂ, ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਆ ਰਹੀ ਹਾਂ।”
ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਕਤਾਰ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਬਹੁਤੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਠੀਕ ਨਾ ਸਮਝੀ। ਪਰ ਉਸਦੀ ਕਮੀਜ਼ ’ਤੇ ਟੰਗੀ ਨੇਮ ਪਲੇਟ ਤੋਂ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਪੜ੍ਹ ਲਿਆ- ਪ੍ਰੀਤ ਬਰਾੜ।
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਉਸਦਾ ਮਿਲਣਾ ਆਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਦੂਰੋਂ ਦੇਖ ਮੈਂਨੂੰ ਹੈਲੋ ਆਖਦੀ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਘੰਟੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਮਿਲਦੇ ਤੇ ਇਸੇ ਕਾਰਣ ਇਹ ਹੈਲੋ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ।
ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ। ਦਿਨ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਫਿਰ ਦੋ ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਏ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਪ੍ਰੀਤ ਮੈਂਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਗਈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੈਂ ਟਰੇਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੈਰ ਰੱਖਿਆ, ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੀਟ ’ਤੇ ਬੈਠਿਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਈ। ਸਬੱਬ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਦੀ ਸੀਟ ਖ਼ਾਲੀ ਪਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਮੈਂਨੂੰ ਚਾਅ ਜਿਹਾ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਦੀ ਖਾਲੀ ਪਈ ਸੀਟ ’ਤੇ ਬੈਠ ਗਈ। ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਨੋਟ ਬੁੱਕ ਕੱਢੀ ਤੇ ਮੇਰਾ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ ਮੰਗਣ ਲੱਗੀ।
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰ ਦਾ, ਆਪਣੀ ਪਰਸਨਲ ਲਾਈਨ ਦਾ ਫੋਨ ਨੰਬਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਸਨੇ ਘਰ ਦਾ ਫੋਨ ਵੀ ਮੰਗ ਲਿਆ। ਮੈਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਝਿਜਕ ਦੇ ਦੋਨੋਂ ਫੋਨ ਉਸ ਨੂੰ ਲਿਖਵਾ ਦਿੱਤੇ।
ਆਪਣੀ ਨੋਟਬੁੱਕ ਵਾਪਸ ਪਰਸ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦਿਆਂ ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਮੇਰੇ ’ਤੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, “ਕੀ ਗਿੱਲ ਗੋਤ ਤੁਹਾਡੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦਾ ਗੋਤ ਹੈ।?” ਮੈਂਨੂੰ ਇਸ ਸਵਾਲ ’ਤੇ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾ ਹੋਈ। ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਮ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਸਮੇਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਕਿਆਂ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੇ ਗੋਤ ਬਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
“ਹਾਂ, ਗਿੱਲ ਮੇਰੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦਾ ਗੋਤ ਹੈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਪੇਕੇ ਧਾਲੀਵਾਲ ਹਨ।” ਮੈਂ ਕਿਹਾ।
ਮੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ‘ਧਾਲੀਵਾਲ’ ਸੁਣ ਕੇ ਪ੍ਰੀਤ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਚਮਕ ਉੱਠੀਆਂ।
“ਲੈ ਫਿਰ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਭੈਣਾਂ ਭੈਣਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਮੈਂ ਵੀ ਧਾਲੀਵਾਲਾਂ ਦੀ ਧੀ ਹਾਂ।” ਕਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਮੇਰਾ ਹੱਥ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਘੁੱਟ ਲਿਆ। ਮੈਂਨੂੰ ਵੀ ਉਹ ਡਾਢੀ ਪਿਆਰੀ ਲੱਗੀ। ਕੁਝ ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਜਿਹੀ। ਗੱਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਹੁਣ ਨਵਾਂ ਘਰ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਕੰਮ ’ਤੇ ਟਰੇਨ ’ਤੇ ਹੀ ਆਇਆ ਕਰੇਗੀ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਕੁਝ ਉਦਾਸ ਜਾਪੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਕੋਲ ਹੋ ਕੇ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਣਾ ਮੈਂ ਮੁਨਾਸਿਬ ਨਾ ਸਮਝਿਆ। ਮੈਂ ਇੰਨਾ ਹੀ ਕਹਿ ਸਕੀ, “ਘਰ ਪਰਿਵਾਰ ਸਭ ਠੀਕ ਹੈ?”
ਉਸਨੇ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹੀ “ਹਾਂ” ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਹਿਲਾਇਆ। ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਈ ਕਿ ਸਭ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਠੀਕ ਸਮਝਿਆ। ਟਰੇਨ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨੇ ਛੇ ਸੱਤ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਿਟੀ ਹਾਲ ਦੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ’ਤੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਅਸੀਂ ਦੋਨੋਂ ਕਾਹਲੇ ਕਦਮੀਂ ਸਿਟੀ ਹਾਲ ਪੁੱਜ ਗਈਆਂ। ਉਹ ਕੈਫੀਟੇਰੀਏ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰ ਪੁੱਜ ਗਈ।
ਹੁਣ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਕਦੇ ਕਦੇ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਹੀ ਉਦਾਸ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਕਦੇ ਫਾਲਤੂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦੀ। ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਵੀ ਕਿਵੇਂ, ਸਮਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲਿਆ ਕਦੇ। ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣਾ ਤੇ ਗੱਲ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਹੈਲੋ ਕਹਿਣ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਰਹਿੰਦੀ। ਆਮ ਕਰਕੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਰੀ ਟਰੇਨ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਲੋਕ ਡੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ। ਟਰੇਨ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਕੇ ਸੜਕ ਕਰਾਸ ਕਰਕੇ ਲੇਟ ਹੋਣ ਦੇ ਡਰ ਤੋਂ ਭੱਜ ਪੈਣਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਹਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਦਸ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਸਾਂ ਤੇ ਨਾਲੇ ਮੇਰੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਲੇਟ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀ।
ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ। ਦਿਨ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਫਿਰ ਪੂਰਾ ਸਾਲ ਲੰਘ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਡੈਸਕ ਵਾਲੇ ਫੋਨ ਦੀ ਘੰਟੀ ਖੜਕੀ। ਫ਼ੋਨ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਸੀ। ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਕਾਲਰ ਆਈ ਡੀ ਤੋਂ ਮੈਂ ‘ਕੈਫੀਟੇਰੀਆ’ ਪੜ੍ਹ ਲਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰੀਤ ਹੀ ਹੋਣੀ ਹੈ, ਹੋਰ ਕੀਹਨੇ ਫੋਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਉੱਥੋਂ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਹਾ। ਮੈਂ ਹੌਲੀ ਜਿਹੀ ਹੈਲੋ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਵਰਤਾਲਾਪ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੂਸਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਾ ਕਰੇ।
“ਭੈਣੇ! ਮਨ ਉਦਾਸ ਸੀ। ਬਰੇਕ ’ਤੇ ਸੀ, ਸੋਚਿਆ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਲਵਾਂ।”
ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਈ ਕਿ ਗੱਲ ਮਿੰਟ ਜਾਂ ਦੋ ਮਿੰਟ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ। ਇਸ ਲਈ ਦਫਤਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਪਿਆਰ ਤੇ ਅਪਣੱਤ ਜਿਤਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਪ੍ਰੀਤ, ਇਸ ਵੇਲੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਬਹੁਤ ਹੈ। ਆਪਾਂ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ। ਜੇ ਠੀਕ ਸਮਝੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਫੋਨ ਕਰ ਲਵਾਂਗੀ।”
“ਤੁਹਾਡਾ ਲੰਚ ਟਾਈਮ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?” ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।
ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਈ ਕਿ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਲੰਚ ਟਾਈਮ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। “ਮੈਂ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਦੋਂ ਵੀ ਬਰੇਕ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹਾਂ। ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਵਿਹਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮੈਂ ਥੱਲੇ ਕੈਫੇਟੇਰੀਏ ਮੂਹਰੇ ਆ ਜਾਵਾਂਗੀ।” ਮੈਂ ਕਿਹਾ।
ਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੈਂ ਕੈਫੇਟੇਰੀਏ ਦੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਕੋਲ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਸੀ। ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਲਾਲੀ ਦੱਸ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਰੋ ਕੇ ਹਟੀ ਹੈ। ਮੈਂਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਫਿਰ ਭਰ ਆਈਆਂ। ਅਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤਿਆਂ ਸਿਟੀ ਹਾਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਜਾ ਬੈਠੀਆਂ।
“ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਧੁੱਪ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀ ਹੈ।” ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਤੋੜਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਹੁੰਗਾਰਾ ਨਹੀਂ ਭਰਿਆ। ਮੈਂਨੂੰ ਜਾਪਿਆ ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੇ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਸੁਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਧਿਆਨ ਅੱਜ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮੌਸਮ ਦੀ ਗੱਲ ਛੇੜੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸਾਂ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਕਿਵੇਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਭੜਾਸ ਕੱਢੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਉਸਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਮੈਂ ਦੋ ਕੁ ਮਿੰਟ ਦੀ ਚੁੱਪ ਤੋਂ ਬਾਦ ਕਿਹਾ, “ਪ੍ਰੀਤ, ਤੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲਾਲ ਕਿਉਂ ਹਨ ਤੇ ਨਾਲੇ ਤੂੰ ਉਦਾਸ ਲਗਦੀ ਹੈਂ?”
ਪ੍ਰੀਤ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਫਿਰ ਭਰ ਆਈਆਂ। ਆਪਣੇ ਪਰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੇਪਰ ਨੈਪਕਿਨ ਕੱਢ ਕੇ ਉਹ ਅੱਖਾਂ ਪੂੰਝਣ ਲੱਗ ਪਈ।
ਮੈਂ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਦੀ ਦੀ ਬਾਂਹ ਪਲੋਸ ਰਹੀ ਸਾਂ ਤੇ ਉਹ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਦੋ ਕੁ ਮਿੰਟ ਰੋ ਕੇ ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਉਹ ਇੰਨਾ ਹੀ ਕਹਿ ਸਕੀ, “ਭੈਣ, ਹੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।”
ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਂ ਕਿਹਾ, “ਹਾਂ ਪ੍ਰੀਤ, ਇਹ ਤਾਂ ਹੈ।”
“ਭੈਣੇ ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਲੰਬੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਮਨ ਬਾਹਲਾ ਹੀ ਭਰਿਆ ਪਿਆ ਸੀ। ਅੱਜ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕਿ ਭੈਣ ਨਾਲ ਦੁੱਖ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਹੀ ਮੈਂਨੂੰ ਮੇਰੇ ਲੱਗਦੇ ਹੋ।” ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਮੇਰਾ ਹੱਥ ਫੜ ਲਿਆ।
ਮੈਂਨੂੰ ਜਾਪਿਆ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਝਿਜਕ ਗਈ ਸੀ।
ਮੈਂ ਘੜੀ ਦੇਖੀ। ਟਾਈਮ ਤਾਂ ਭੱਜਿਆ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੈਗ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਸੈਂਡਵਿਚ ਕੱਢੇ। ਇੱਕ ਉਸ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਮੈਂ ਆਪ ਖਾਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਇਹ ਸੈਂਡਵਿਚ ਮੈਂ ਕਾਫ਼ੀ ਬਰੇਕ ਸਮੇਂ ਖਰੀਦ ਕੇ ਬੈਗ ਵਿੱਚ ਪਾ ਲਏ ਸਨ। ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਕੰਮ ਕਿਹੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਅੱਧਾ ਕੁ ਸੈਂਡਵਿਚ ਖਾਧਾ ਤੇ ਬਾਕੀ ਦਾ ਲਪੇਟ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਰਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਪਾ ਲਿਆ ਕਿ ਠਹਿਰ ਕੇ ਖਾਵਾਂਗੀ, “ਭੈਣ, ਤੁਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ?”
“ਮਾਨਟਰੇ ਪਾਰਕ।” ਮੈਂ ਕਿਹਾ।
“ਫਿਰ ਤਾਂ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਵਾਈਟਹਾਰਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹਾਂ।” ਪ੍ਰੀਤ ਬੋਲੀ।
ਉਸਨੇ ਘੜੀ ਦੇਖੀ। ਉਸਦੇ ਲੰਚ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਉੱਠ ਖਲੋਤੀ।
ਮੈਂ ਕੈਫੇਟੇਰੀਏ ਤਕ ਉਸਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕੁਝ ਦੇਰ ਲਈ ਮੇਨ ਲੌਬੀ ਵਿੱਚ ਨਵੇਕਲੀ ਜਿਹੀ ਕੁਰਸੀ ਦੇਖ ਕੇ ਬੈਠ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਅਜੇ ਅੱਧਾ ਕੁ ਘੰਟਾ ਬਾਕੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰੀਤ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸਾਂ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਉਦਾਸ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਕੌਣ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਪਤੀ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਬੱਚੇ ਕਿੰਨੇ ਹਨ?
ਪ੍ਰੀਤ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਵਾਅਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੈਂ ਘਰ ਆ ਕੇ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਵਿਹਲੀ ਹੋ ਉਸ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਸਨੇ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਕੁ ਵਾਰ ਮੈਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰ ਉਸਨੇ ਫ਼ੋਨ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ। ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ, ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਮਸਰੂਫ ਹੋਵੇਗੀ। ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ।
ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਪ੍ਰੀਤ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਮੈਂ ਕੈਫ਼ੀਟੇਰੀਏ ਵਿੱਚ ਨਿਗਾਹ ਮਾਰੀ। ਉਹ ਉੱਥੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਕੰਮ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਈ। ਲੰਚ ਟਾਈਮ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ। ਕੇਵਲ ਫੋਨ ਦੀ ਘੰਟੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ। ਚਿੱਤ ਤਾਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਪਤਾ ਕਰਾਂ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਐਡਰੈਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵਿਚਾਰੀ ਕਿੰਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ‘ਭੈਣ’ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲੇ ਹੈ ਵੀ ਧਾਲੀਵਾਲਾਂ ਦੀ ਧੀ। ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਹੀ ਤਾਂ ਹੈ ਉਹ।
ਅਗਲਾ ਦਿਨ ਸਨਿੱਚਰਵਾਰ ਸੀ। ਕੰਮ ਤੋਂ ਛੁੱਟੀ ਸੀ। ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਕੁਝ ਲੇਟ ਜਾਗਦੀ ਸਾਂ ਪਰ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਘੰਟੀ ਨੇ ਜਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਫ਼ੋਨ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਫ਼ੋਨ ਚੁੱਕਿਆ।
“ਭੈਣੇ, ਮੈਂ ਤੈਂਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ।”
ਉਸਦੇ ਬੋਲ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੇ ਦੀ ਅਪਣੱਤ ਸੀ।
“ਹਾਂ … ਹਾਂ ਪ੍ਰੀਤ … ਮੈਂਨੂੰ ਤੇਰੀ ਚਿੰਤਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ ਤੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਰ ਲਿਆ।” ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।
“ਭੈਣ, ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਘਰ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈਂ?”
ਮੈਂ ਮਿੰਟ ਕੁ ਲਈ ਸੋਚਿਆ ਤੇ ਕਿਹਾ, “ਹਾਂ, ਆ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਪਰ ਜ਼ਰਾ ਠਹਿਰ ਕੇ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਅਜੇ ਬਿਸਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਈ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਹਸਬੈਂਡ ਵੈਨਕੂਵਰ ਗਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਘਰ ਦਾ ਕੁਝ ਕੰਮ ਕਰ ਲਵਾਂ ਤੇ ਫਿਰ ਮੈਂ ਵਿਹਲੀ ਹੀ ਹਾਂ।”
“ਭੈਣੇ … ਮਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੈ।”
“ਕਿਹੜੀ ਗੱਲੋਂ” ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ।
ਉਹ ਫਿਰ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ।
“ਪ੍ਰੀਤ, ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰ। ਮੈਂ ਬਾਰਾਂ ਕੁ ਵਜੇ ਆ ਜਾਵਾਂਗੀ। ਆਪਣਾ ਐਡਰੈੱਸ ਲਿਖਵਾ।”
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੈਂ ਐਡਰੈਸ ਲਿਖਿਆ, ਇੱਕ ਸੋਚ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਮੈਂ ਵੀ ਕਿੰਨੀ ਪਾਗਲ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇਹ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਘਰ ਇਸ ਵੇਲੇ ਹੋਰ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇ ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਲੜਾਈ ਝਗੜਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਮੇਰੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਵਧ ਹੀ ਨਾ ਜਾਵੇ।
ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਘਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਲਈ ਮੈਂ ਦੋਬਾਰਾ ਫੋਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਕੱਲੀ ਹੀ ਹੈ।
ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਨਿਪਟਾ ਕੇ ਮੈਂ ਬਾਰਾਂ ਕੁ ਵਜੇ ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਘਰ ਪੁੱਜ ਗਈ। ਲਿਵਿੰਗ ਰੂਮ ਦੀ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਬਾਰੀ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਘੰਟੀ ਖੜਕਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਉਸ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ।
ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਅਜੇ ਨਾਤ੍ਹੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਘਰ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕਾਟਨ ਦਾ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਟ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਵੱਟੋ ਵੱਟ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਸੀ। ਵਾਲ ਵੀ ਅਣ-ਵਾਹੇ ਜਿਹੇ ਲੱਗਦੇ ਸਨ। ਚਿਹਰੇ ’ਤੇ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਬੱਦਲ ਏਨੇ ਸੰਘਣੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉਸਦਾ ਅਸਲ ਚਿਹਰਾ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੰਦਾ। ਅੱਖਾਂ ਸੁੱਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਤੇ ਲਾਲ ਸਨ।
ਮੈਂ ਫਰਜ਼ੀ ਜਿਹੀ ਨਿਗਾਹ ਸਾਰੇ ਘਰ ’ਤੇ ਮਾਰੀ। ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਕੁ ਜੋਗਾ ਦੋ ਬੈੱਡਰੂਮ ਦਾ ਘਰ ਸੀ ਤੇ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਕਿਚਨ ਸੀ। ਬੇਸਮਿੰਟ ਖਾਲੀ ਜਾਪਦੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਬੈੱਡਰੂਮ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਨ ਖਿਲਰਿਆ ਪਿਆ ਸੀ। ਕਿਚਨ ਵਿੱਚ ਤਾਜ਼ੀ ਬਣਾਈ ਚਾਹ ਵਾਲੀ ਪਤੀਲੀ ਸਟੋਵ ਉੱਪਰ ਹੀ ਪਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਉਚੇਚ ਦੇ ਸੋਫੇ ’ਤੇ ਬੈਠ ਗਈ। ਪ੍ਰੀਤ ਬਿਲਕੁਲ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਲੱਗ ਕੇ ਬੈਠ ਗਈ ਜਿਵੇਂ ਬੈਠਣ ਲਈ ਵੀ ਸਹਾਰਾ ਭਾਲਦੀ ਹੋਵੇ। ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਜਾਣ ਲਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਦੋ ਕੁ ਮਿੰਟ ਬੈਠ ਉਹ ਚਾਹ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਉੱਠੀ। ਮੈਂ ਵੀ ਕਿਚਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਮਗਰ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਕੁਰਸੀ ’ਤੇ ਬੈਠ ਗਈ।
“ਪ੍ਰੀਤ ਤੂੰ ਇਕੱਲੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈਂ ਇੱਥੇ?” ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ।
ਪ੍ਰੀਤ ਫਿਰ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ।
ਮੈਂ ਕੁਝ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਹੈ, ਹੁਣ ਗੱਲ ਤਾਂ ਦੱਸ? ਤੈਨੂੰ ਕੀ ਮਦਦ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ?”
“ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ ਅੱਜ ਮੈਂਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਮਰ ਜਾਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਦੱਸਾਂ, ਗਲਤੀਆਂ ਤਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੇਰੀਆਂ ਹੀ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੋਸ਼ੀ ਕਹਾਂ। ਉਹ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਥਾਂ ਸੱਚੀ ਹੈ।” ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਬੜਾ ਹੀ ਜ਼ੋਰ ਲਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹੋਂ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕੱਢੇ।
“ਫਿਰ?” ਮੈਂ ਕਿਹਾ।
“ਭੈਣ ਕੀ ਦੱਸਾਂ, ਜਦੋਂ ਮੱਤ ਮਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਪਤਾ ਨੀ ਲੱਗਦਾ।” ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਚੁੰਨੀ ਦੇ ਲੜ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਪੂੰਝਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ।
“ਉਹ ਤਾਂ ਹੈ,” ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਵੱਲ ਤੱਕਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।
ਮੇਰੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖੀ ਚਾਹ ਉਸਨੇ ਦੋ ਕੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਤੇ ਟੇਬਲ ਤੇ ਰੱਖ ਲਈ। ਉਸਦੇ ਜਿਵੇਂ ਹੱਥ ਤਾਂ ਕੀ, ਸਾਰਾ ਸਰੀਰ ਹੀ ਕੰਬ ਰਿਹਾ ਸੀ।
“ਹਾਂ ਦੱਸ, ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ?” ਮੈਂ ਗੱਲ ਤੋਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
“ਭੈਣ, ਕੀ ਦੱਸਾਂ। ਕਹਾਣੀ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀ ਹੈ। 1985 ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੁੰਡਾ ਏਧਰੋਂ ਗਿਆ ਸੀ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ। ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਮੇਰੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਬਾਘੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦੇ ਸਨ ਉਹ। ਘਰ ਬਾਰ ਚੰਗਾ ਸੀ ਪਰ ਉਹਦੀ ਲੱਤ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸ ਸੀ। ਮਾੜਾ ਜਿਹਾ ਲੰਗੜਾ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਪਿਉ ਕੋਲ ਕੁਲ ਤਿੰਨ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਭੈਣ ਭਰਾ ਸਾਂ। ਭਰਾ ਤਿੰਨਾਂ ਭੈਣਾਂ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੀ। ਬੀ.ਏ. ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਬਾਪੂ ਨੇ ਬੇਬੇ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪ੍ਰੀਤ ਮਨ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਕਬੀਲਦਾਰੀ ਨਜਿੱਠੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਦਾਜ ਦਹੇਜ ਦੀ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਸੀ।”
“ਅੱਛਾ!” ਮੈਂ ਹੁੰਗਾਰਾ ਭਰਿਆ।
“ਮੈਂ ਮੰਨ ਗਈ। ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਵੈਨਕੂਵਰੋ ਮੇਰੀ ਭੂਆ ਵੀ ਵਿਆਹ ’ਤੇ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਵੀਹ ਕੁ ਦਿਨਾਂ ਬਾਦ ਜਗਦੀਪ ਵਾਪਸ ਵਿਨੀਪੈੱਗ ਆ ਗਿਆ। ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਨਾਰਮਲ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਮੇਰੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਮਾਣ ਤਾਣ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਜਗਦੀਪ ਦੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਬਾਦ ਮੇਰੀ ਭੂਆ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਪੱਟੀ ਪੜ੍ਹਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਅਖੇ ਮੁੰਡਾ ਲੰਗ ਮਾਰ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਭੋਰਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜੱਚਦਾ। ਕੈਨੇਡਾ ਸੱਦ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰਨੇ ਆਂ। ਕਾਕੇ ’ਤੇ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਣਾ ਹੈ।”
“ਕਾਕਾ? ਉਹ ਕੌਣ?” ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਮੇਰਾ ਭਰਾ, ਸਾਰੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਤੋਂ ਛੋਟਾ।” ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਹੌਕਾ ਲੈਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।
ਮੈਂ ਉੱਠ ਕੇ ਟੂਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗਲਾਸ ਭਰਿਆ ਤੇ ਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਘੁੱਟ ਭਰਿਆ। ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਹੱਥ ਕੰਬ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧ ਰਹੀ ਸੀ।
ਮੈਂ ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਗਲਾਸ ਫੜਿਆ ਤੇ ਟੇਬਲ ’ਤੇ ਰੱਖਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਫਿਰ ਕੀ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰੀਤ?”
“ਮੇਰੀ ਭੂਆ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਤੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਆ ਜਾ। ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿੱਚ ਦੀ ਸੀਟ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾਵੀਂ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਸਕੀਮ ਦੀ ਭਿਣਕ ਨਾ ਪੈਣ ਦੇਵੀਂ।”
ਜਗਦੀਪ ਨੇ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਸਾਰ ਮੇਰਾ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਾਂ ਕੁ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਦ ਮੇਰਾ ਵੀਜ਼ਾ ਆ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਸੀਟ ਬੁੱਕ ਹੋ ਗਈ। ਜਗਦੀਪ ਨੇ ਦਿਲ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂਨੂੰ ਪੈਸੇ ਭੇਜੇ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸੱਸ ਤੇ ਨਨਾਣਾਂ ਲਈ ਸੂਟ ਖਰੀਦੇ। ਜਿਵੇਂ ਮੇਰੀ ਸੱਸ ਕਹੀ ਗਈ, ਮੈਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦੀ ਗਈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭੋਰਾ ਵੀ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ... ਵੈਨਕੂਵਰ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਮੇਰੀ ਸੀਟ ਵਿਨੀਪੈੱਗ ਦੀ ਬੁੱਕ ਹੋਈ ਵੀ ਸੀ ਪਰ ਮੈਂ ਵਿਨੀਪੈੱਗ ਗਈ ਹੀ ਨਾ। ਮੇਰੀ ਭੂਆ ਮੈਂਨੂੰ ਵੈਨਕੂਵਰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਲੈ ਗਈ। ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਮੋਹਰ ਏਅਰਪੋਰਟ ’ਤੇ ਹੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤੇ ਮੇਰੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ’ਤੇ ਵੀ ਪੱਕੀ ਮੋਹਰ ਲੱਗ ਗਈ।”
ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਇੱਡਾ ਵੱਡਾ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ! ਮੈਂ ਆਖ ਹੀ ਦਿੱਤਾ, “ਆਹ ਤਾਂ ਤੂੰ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਕੀਤਾ ਪ੍ਰੀਤ।”
“ਬੱਸ, ਭੂਆ ਦੇ ਆਖੇ ਕਰੀ ਗਈ। ਭੂਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜਗਦੀਪ ਨਾਲ ਜਦ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਸੋਹਣੇ ਸੁਨੱਖੇ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਂਗੇ। ਤੇਰੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਨੁਕਸ ਹੈ। ਬੀ. ਏ. ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸੋਹਣੀ ਸੁਨੱਖੀ ਹੈਂ। ਲੰਗੇ ਜਿਹੇ ਤੋਂ ਕੀ ਲੈਣਾ ਹੈ। ... ਮੇਰੀ ਮੱਤ ਮਾਰੀ ਗਈ। ਭੂਆ ਦੇ ਸੱਸ ਸਹੁਰਾ ਤੇ ਮੇਰਾ ਫੁਫੜ ਵੀ ਸਾਰੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਭੂਆ ਡਰਾਮਾ ਕਰੇ ਮੇਰੇ ਮਾਂ ਪਿਉ ਮੂਹਰੇ ਕਿ ਇਹ ਜਗਦੀਪ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਕਹਿੰਦੀ ਆ ਮੈਂ ਕੁਝ ਖਾ ਕੇ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗੀ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਜਗਦੀਪ ਕੋਲ ਜਾਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਤਾਂ। ਮੇਰਾ ਬਾਪੂ ਵਿਚਾਰਾ ਮਰਨ ਵਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਇੰਡੀਆ ਵਸਦੇ ਜਗਦੀਪ ਦੇ ਚਾਚੇ ਦੇ ਪੈਰੀਂ ਪੱਗ ਰੱਖੀ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਕਸੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਗਦੀਪ ਤੇ ਉਸਦੇ ਮਾਂ ਪਿਉ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਮੇਰੇ ਹਾਲ ’ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਭੂਆ ਜੋਗੀ ਰਹਿ ਗਈ।
“ਜਗਦੀਪ ਨਾਲ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਭੂਆ, ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਇੰਡੀਆ ਲੈ ਗਈ ਤੇ ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਆਪਣੇ ਦਿਉਰ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਗਈਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ,ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੀ ਰਹੀਆਂ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਕੋਰਟ ਮੈਰਿਜ ਕੀਤੀ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਡੀ ਭਿਣਕ ਨਾ ਪਈ। ਗੁਰਨੇਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ, ਕਸਮਾਂ ਵਾਅਦੇ ਤੋੜ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਉਹ ਕਦੇ ਕਦੇ ਆਖ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਨਾ ਤੂੰ ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਨਾ ਮੈਂ ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਦੋਨੋਂ ਹੀ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਹਾਂ।
“ਮੈਂ ਤੇ ਗੁਰਨੇਕ ਨੇ ਰਲ ਕੇ ਇਨਕਮ ਬਣਾ ਕੇ ਮੇਰੇ ਘਰਦਿਆਂ ਦਾ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਦਸ ਕੁ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਦਿਨ ਕੰਮ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰਨੇਕ ਦਾ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਹੋ ਗਿਆ। ਤੁਰ ਗਿਆ ਜਹਾਨੋਂ ...।” ਪ੍ਰੀਤ ਦੀ ਭੁੱਬ ਨਿਕਲ ਗਈ।
“ਓਹੋ! … ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਹੋਇਆ।” ਮੈਂ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਹੱਥ ਘੁੱਟਦਿਆ ਕਿਹਾ।
“ਹਾਂ ਭੈਣੇ … ਇਹ ਤਾਂ ਹੋਣਾ ਹੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮੈਂਨੂੰ ਮਿਲਣੀ ਹੀ ਸੀ। ਅਮਨ ਦਾ ਜਨਮ ਗੁਰਨੇਕ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਦ ਹੋਇਆ ...।” ਅੱਖਾਂ ਪੂੰਝਦਿਆਂ ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਕਿਹਾ।
“ਅਮਨ?” ਮੈਂ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।
ਪ੍ਰੀਤ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੱਸ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਉਸ ਨੂੰ ਡੰਗ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਰਹੀ ਹੋਵੇ।
ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਹੌਕਾ ਲਿਆ ਤੇ ਫੁੱਟ ਫੁੱਟ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਉਸਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾ ਲਈ। ਉਸਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਮਸਾਂ ਹੀ ਨਿਕਲਿਆ, “ਅਮਨ ... ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ।”
“ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਅਮਨ ਹੁਣ?” ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ।
ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੋਰ ਉੱਚੀ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਕੁਝ ਸੰਭਲ ਕੇ ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, “ਅੱਜ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਇਕੱਲੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬੁਆਏ ਫਰੈਂਡ ਨਾਲ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਲਗਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਦੀ ਖਾਤਿਰ ਹੀ ਮੈਂ ਵੈਨਕੂਵਰ ਛੱਡ ਕੇ ਕੈਲਗਰੀ ਆਈ ਸੀ।”
“ਚੱਲ ਕੋਈ ਨਾ! ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਰੋਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਬੱਚੇ ਇਉਂ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੈਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆ ਜਾਇਆ ਕਰੇਗੀ।” ਮੈਂ ਦਿਲਾਸਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।
ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਸਿਰ ਉਤਾਂਹ ਚੁੱਕਿਆ। ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ। ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਚੁੱਪ ਰਹੀ। ਬੋਲਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਰੁਕ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਆਖਿਰ ਹੌਸਲਾ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਆਖ ਹੀ ਦਿੱਤਾ, “ਜਿਹੜਾ ਮੁੰਡਾ ਅਮਨ ਦਾ ਬੁਆਏ ਫਰੈਂਡ ਹੈ, ਉਹ ਜਗਦੀਪ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ।”
“ਤੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ?” ਮੈਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।
ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘੁੱਟ ਭਰਿਆ ਤੇ ਬੋਲੀ, “ਜਿਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਅਮਨ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਲੈਕੇ ਆਈ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਗੱਲਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਦਿਖਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਇੱਥੇ ਅਮਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਹੋਸਟਲ ਮੂਵ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਾਰਾ ਸਮਾਨ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਲੈ ਆਇਆ ਤੇ ਮੈਂਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਐਲਬਮ ਦਿਖਾਈ ਸੀ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ।”
“ਓਹ ਹੋ! …. ਤੇ ਫਿਰ?” ਮੈਂ ਕਿਹਾ।
“ਮੈਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕੀਤੀ ਕਿ ਅਮਨ, ਰਾਜ ਤੋਂ ਦੂਰ ਚਲੀ ਜਾਵੇ ਪਰ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਮੈਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਉਹ ਉੰਨਾ ਹੀ ਰਾਜ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਅਮਨ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ। ਮੈਂਨੂੰ ਸੁਣਾ ਵੀ ਦਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮਾਂ ਜੋ ਤੂੰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੀ। ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਅਮਨ ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਚੁੱਕ ਕੇ ਰਾਜ ਨਾਲ ਚਲੀ ਗਈ … ਅੱਗੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਹੋਣਾ ਹੈ।”
ਪ੍ਰੀਤ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਂ ਖੁਦ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੋ ਗਈ।
ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਖੜਕੀ। ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਬਾਰੀ ਤੋਂ ਮਾੜਾ ਜਿਹਾ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜ, ਅਮਨ ਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਔਰਤ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੀ, ਅੰਦਰ ਆ ਗਏ। ਔਰਤ ਚੰਗੇ ਸਲੀਕੇ ਵਾਲੀ, ਕਾਫੀ ਖੁਬਸੂਰਤ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਸਾਦਾ ਤੇ ਸੋਹਣਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣ ਲਿਆ ਸੀ। ਰਾਜ ਨੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜੁ ਦਿਖਾਈਆ ਸਨ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ।
ਪ੍ਰੀਤ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦੇਖ ਘਬਰਾ ਗਈ। ਪਰ ਉਸ ਔਰਤ ਨੇ ਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾ ਲਈ ਤੇ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਉਚੇਚ ਦੇ ਸੋਫੇ ’ਤੇ ਬੈਠ ਗਈ।
ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਬੈਠੀ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਰਹੀ ਸਾਂ।
ਉਸ ਔਰਤ ਨੇ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹਿਆ। ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਹਿ ਕੇ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ।
ਅਮਨ ਤੇ ਰਾਜ ਕਿਚਨ ਦੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਖਿੱਚ ਕੇ ਸਭ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਰਾਜ ਨੇ ਬੋਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
“ਇਹ ਮੇਰੇ ਮੰਮੀ ਹਨ। ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੇ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ’ਤੇ ਕੀ ਬੀਤੀ ਸੀ ਉਸ ਰਾਤ, ਜਿਸ ਦਿਨ ਉਹ ਵੈਨਕੂਵਰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਕੋਲ ਆਉਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਚੱਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਸੁਣ ਸੁਣ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਹਾਂ। ਮੈਂਨੂੰ ਅਮਨ ਮਿਲ ਗਈ। ਮੈਂ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਹੱਥ ਵਧਾਇਆ ਪਰ ਇਸਨੇ ਹੱਥ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਨ ਪਿੱਛੋਂ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਅਮਨ ਉਸੇ ਔਰਤ ਦੀ ਬੇਟੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਬਾਕੀ ਰਹੀ ਗੱਲ ਮੇਰੇ ’ਤੇ ਅਮਨ ਦੀ, ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਹਾਂ। ... ਮੈਂ ਤੇ ਅਮਨ ਨੇ ਡਰਾਮਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਘਰੋਂ ਜਾਣ ਦਾ। ਅਸੀਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਗਏ ਸਾਂ। ਮੈਂ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਕੱਲ੍ਹ ਇੱਥੇ ਕੈਲਗਰੀ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਸੀ।”
ਪ੍ਰੀਤ ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਬੈਠੀ ਹੰਝੂ ਕੇਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਹੰਝੂ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਪਛਤਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰੀਤ ਉੱਠੀ ਤੇ ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਗਲਵਕੜੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, “ਪੁੱਤ … ਜੇਕਰ ਇੱਥੇ ਤਕ ਆ ਗਿਆ ਹੈਂ ਤਾਂ ਮੈਂਨੂੰ ਉਸ ਭਲੇ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਰੱਖ ਕੇ ਗੁਨਾਹ ਬਖ਼ਸ਼ਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿਵਾ ਦੇ!”
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਰਾਜ ਕੁਝ ਬੋਲਦਾ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਗਲਵਕੜੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, “ਮੇਰੀਏ ਭੈਣੇ, ਮੈਂ ਉਸ ਭਲੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਲੜਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਕੰਨੀ ਕਤਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਦਿਵਾਵਾਂਗੀ ਤੈਨੂੰ ਮੁਆਫੀ। ਮੈਂ ਕਰਾਂਗੀ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਜੀਣ ਜੋਗਾ। ਤੂੰ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗ ਕੇ ਆਪਣੇ ਗੁਨਾਹ ਤੋਂ ਸੁਰਖਰੂ ਹੋ ਜਾਵੀਂ ਤੇ ਉਹ ਤੈਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰਕੇ ਹੀਣ-ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਇਨਸਾਨ ਹੈ।”
ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਆ ਗਈ। ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੇਰੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲਬਾਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਸ਼ਾਇਦ ਪ੍ਰੀਤ ਵੀ ਇਹੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਸਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਠਹਿਰਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ।
ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ, ““ਭੈਣੇ … ਰਾਜ ਤੇ ਰਾਜ ਦੀ ਅੰਮੀ ਇੱਥੇ ਹੀ ਹਨ। ਅਮਨ ਵੀ ਘਰ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਰਾਤ ਰਾਜ ਦੇ ਡੈਡੀ ਜਾਣੀ ਜਗਦੀਪ ਤੋਂ ਫੋਨ ’ਤੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗ ਲਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ... ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਵੀ ਭਾਰ ਲੱਥ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਲਾ ਹੋਵੇ ਰਾਜ ਤੇ ਰਾਜ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਮੇਰੇ ਗੁਨਾਹ ਦੇ ਭਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੈ। ਇਸ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਰਗੇ ਲੋਕ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ …। ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਸਰ ਨੀ ਛੱਡੀ ਜਗਦੀਪ ਨਾਲ ਬੁਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨੇਕ, ਸੁਚੱਜੀ ਤੇ ਸੋਹਣੇ ਦਿਲ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਦਾ ਸਾਥ ਬਖ਼ਸ ਦਿੱਤਾ। ... ਚੰਗਾ ਭੈਣੇ, ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਤੂੰ ਫਿਕਰ ਕਰਦੀ ਹੋਵੇਂਗੀ, ਤੈਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਵਾਂ ...।” ਇੰਨਾ ਕਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਫੋਨ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।
ਮੈਂ ਖਲੋ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾੜੀ ਮਾਰੀ ਤੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਕਿਹਾ, “ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਜਗਦੀਪ, ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬੇਟਾ ਰਾਜ ਦੇਵਤੇ ਹਨ।”
*****
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(3331)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)