AmrikSDayal7ਇਹ ਵਾਹਨ ਨੌਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਪਾਸ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸਵਾਰੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਢੋਣੀਆਂ ...
(22 ਜੂਨ 2025)

 

ਕਨੇਡਾ ਜਾ ਵਸੇ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਨੇ ਯਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਨੂੰ ਟੁਣਕਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀਸਵੇਰੇ ਮੋਬਾਇਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ’ਤੇ ਉਸਨੇ ਪੋਸਟ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀਸਵਾਰੀਆਂ ਲੱਦੇ ਟੈਂਪੂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ: ਲੱਭ ਗਿਆ ਛਿੰਦੇ ਵਾਲਾ ਟੈਂਪੂਭਾਗ ਸਿੰਘ ਸ਼ੂਗਰ ਮਿੱਲ ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇਨਸਪੈਕਟਰੀ ਵੇਲੇ ਛਿੰਦੇ ਦੇ ਟੈਂਪੂ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀਫਿਰ ਕੀ ਸੀ, ਮੇਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੇ ਪਿਛਾਂਹ ਫੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਨੀ ਬੱਸਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਲੇ ਪਿੰਡੇ ਅਤੇ ਪੀਲੇ ਮੂੰਹ ਵਾਲੇ ਟੈਂਪੂਆਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਰਦਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੂੰਡ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨਛਿੰਦੇ ਦੇ ਟੈਂਪੂ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਟੈਂਪੂ ਚਲਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨਨਿਰਮਲ, ਹਰਮੇਸ਼ ਅਤੇ ਜੀਤ ਵਾਲਾ ਟੈਂਪੂਇਹ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਅੱਡਾ ਹੈਬੋਵਾਲ ਤੋਂ ਝੁੰਗੀਆਂ ਤਕ ਕਰੀਬ ਅੱਠ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਪੈਂਡਾ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਸਨਬੱਸਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨਾਮਾਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਦੁਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਕਿਸੇ ਵਿਰਲੇ-ਟਾਵੇਂ ਕੋਲ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪੈਦਲ ਵਾਲੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਤਿਪਹੀਆ ਟੈਂਪੂ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣੇ ਸਨਇਸ ਰੂਟ ਲਈ ਇਹ ਚੌਥਾ ਟੈਂਪੂ ਛਿੰਦੇ ਦਾ ਸੀਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੰਜਵਾਂ ਸੁਰਿੰਦਰ ਵਾਲਾ ਟੈਂਪੂ ਵੀ ਇਸ ਰੂਟ ’ਤੇ ਆਇਆਛਿੰਦਾ ਜਦੋਂ ਜਲੰਧਰੋਂ ਪਰਮਿਟ ਲੈਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸੰਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰੈੱਪ ਤਕ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇਖਕੇ ਮਿਨੀ ਬੱਸ ਦਾ ਪਰਮਿਟ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ, ਸੋਚਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਇਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਛਿੰਦੇ ਦਾ ਖੀਸਾ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੰਦਾ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਟਾਈਮ-ਟੇਬਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾਜਦੋਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਟੈਂਪੂ ਭਰ ਜਾਂਦਾ, ਤੁਰ ਪੈਣਾਸਵਾਰੀ ਦੀ ਕੋਈ ਘਾਟ ਨਹੀਂ ਸੀਦੋ ਟੈਂਪੂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਅਤੇ ਦੋ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ ਛੇ ਵਜੇ ਸਵਾਰੀਆਂ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀਆਂਛਿੰਦੇ ਦੇ ਦੱਸਣ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਦਾ ਟਾਈਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲਦਾਸਵਾਰੀ ਵੀ ਐਨੀ ਕਾਹਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਸ਼ੋਰ-ਸ਼ਰਾਬਾ ਕਰੇਇਹ ਸਬਰ-ਸੰਤੋਖ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਸੀਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਾਲੀ ਦੌੜ-ਭੱਜ ਅਜੇ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਸੀਟੈਂਪੂਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਸੌ ਰੁਪਇਆ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਦਿਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸਮਝਦੇਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਪਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੇ ਠੰਢੇ ਬੁੱਲੇ ਆਰ-ਪਾਰ ਹੁੰਦੇਬਰਸਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੁਛਾੜਾਂ ਨਾਲ ਸਾਹਮਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾਇਹ ਵਾਹਨ ਨੌਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਪਾਸ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸਵਾਰੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਢੋਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂਕਿਰਾਇਆ ਇੱਕ ਰੁਪਇਆ ਪ੍ਰਤੀ ਸਵਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀਹਸਮੁੱਖ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ-ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਛਿੰਦਾ ਸਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਚਹੇਤਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀਮਿੱਤਰ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਭਲਵਾਨੀ ਗੇੜੀ ਦੇ ਸ਼ੁਕੀਨ ਝੋਲਾ ਫੜਕੇ ਸਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਉਗਰਾਹੁਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਮੂੰਹ-ਮੁਲਾਹਜੇ ਵਾਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਡੀਕਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨਕੁੱਲ ਮਿਲਾਕੇ ਇਹ ਮੁਫ਼ਤ ਵਾਲੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨਖੁਦ ਕਬੱਡੀ ਦਾ ਖਿਡਾਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਛਿੰਦਾ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਤਕ ਟੀਮ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾਉਂਝ ਵੀ ਛਿੰਦਾ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੋਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵੱਜਦਾਉਸਦਾ ਟੈਂਪੂ ਮਕਾਣਾਂ, ਨਾਨਕੀ-ਛੱਕ, ਦੋ-ਮੇਲ ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਲਈ ਸਪੈਸ਼ਲ ਬੁੱਕ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀਬਰਾਤ ਵਾਲੇ ਟਰੱਕ ਨਾਲ ਟੈਂਪੂ ਵੀ ਬੁੱਕ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਦੋਮੇਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗੇੜੇ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਸਨਇਹ ਗੱਲ ਸ਼ਾਇਦ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਓਪਰੀ ਜਾਪੇ ਕਿ ਛਿੰਦੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟੈਂਪੂ ਰਾਹੀਂ ਸੱਤ ਮੁਕਲਾਵੇ ਵੀ ਲਿਆਂਦੇ

ਉਹਨਾਂ ਵੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਕੁ ਕਾਰਾਂ ਸਨਇਹ ਗੱਲਾਂ 1987-88 ਤੋਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਹਨਟੈਂਪੂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਭਾਰ ਮੋਹਰੇ ਲੱਗੇ ਸਪਿੰਡਲ ’ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈਜਦੋਂ ਇਹ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਭਰੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਵਾਲਾ ਟੈਂਪੂ ਚਲਦਾ-ਚਲਦਾ ਮੂਧੇ-ਮੂੰਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਕਰੀਬ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਵਾਪਰ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਉਘੜ-ਦੁਘੜ ਹੋਈਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਤਾਂ ਮਸ਼ਕੂਲੇ ਕਰਨ ਲੱਗਦੀਆਂ, ਕੁਝ ਲੜਨ ਨੂੰ ਪੈਂਦੀਆਂ1985 ਤੋਂ 90 ਦੇ ਅਰਸੇ ਤਕ ਸੜਕ ’ਤੇ ਟੈਂਪੂਆਂ ਅਤੇ ਟੈਂਪੂਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਤੂਤੀ ਬੋਲਦੀ ਰਹੀਹੁਣ ਭਾਵੇਂ ਘਰ-ਘਰ ਦੁਪਹੀਆ ਅਤੇ ਚੁਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਟੈਂਪੂਆਂ ਦੁਆਲੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਸਫ਼ਰ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਉਸ ਦੌਰ ਦੇ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਗਵਾਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਪਟਾਰੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਭ ਮਾਣਿਆ ਹੈ

1990 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਪਾਲ ਵਾਲੀ ਮਿਨੀ ਬੱਸ ਇਸ ਰੂਟ ’ਤੇ ਆਈਫਿਰ ਪੰਡਤ ਚੂਨੀ ਲਾਲ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਾਲੀ ਦੌਲਾ ਕੋਚਹੁਣ ਮਿਨੀ ਬੱਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈਸ਼੍ਰੀ ਖਰਾਲਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਤਕ ਬੱਸਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨਾਲ ਟੈਂਪੂਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਯੁਗ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆਛਿੰਦਾ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਖੱਟੀ-ਕਮਾਈ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਪਰਤ ਆਇਆ ਹੈਉਹ ਟੈਂਪੂ ਦੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਿਲੇ ਇੱਜ਼ਤ-ਮਾਣ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਰਮਾਇਆ ਸਮਝਦਾ ਹੈ

*       *       *       *       *

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)

About the Author

ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਦਿਆਲ

ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਦਿਆਲ

Kalewal Beet, Hoshiarpur, Punjab, India.
Phone: (91 - 94638 - 51568)
Email: (amrikdayal@gmail.com)