“ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੜਕੇ ਵੀ ਇੱਕ-ਦੋ ਪੈੱਗ ਲਾਉਣ ਲੱਗਿਆ ਤੀ, ਆ ਕੰਜਰਖਾਨਾ ਜਾ ਕਰਵਾਉਣਾ ਤੀ, ਤਾਂ ...”
(1 ਸਤੰਬਰ 2018)
ਮੈਰਿਜ ਪੈਲਸਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲੇ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ, ਫੁਕਰਪੁਣੇ ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਲੋਰ ਵਿੱਚ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਚਲੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਦੇਖਣ ਜਾਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਵਰਗ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਨੋਟਿਸ ਲਿਆ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਲਾਹਣਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਇਹ ਹੋਇਆ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੈਰਿਜ ਪੈਲਸਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲਾ ਲਿਜਾਣ ’ਤੇ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਕਾਨੂੰਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਨਵਾਂ ਅਸਲਾ ਲੈਣਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਰੀਨਿਊਂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਡੋਪ ਟੈੱਸਟ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਫੀਸਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਇੰਤਹਾ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਅਜਿਹੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ।
ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਅਸਲਾ ਰੀਨਿਊ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਰਤ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦੀ ਸੀ। ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦੀ ਫੀਸ ਪੰਦਰਾਂ ਸੌ ਰੁਪਏ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਧੁੜਕੂ ਸੀ ਕਿ ਕਿਤੇ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੀਤੀ ਬੀਅਰ ਕਰਕੇ ਟੈਸਟ ਪਾਜ਼ੇਟਿਵ ਨਾ ਆ ਜਾਏ। ਮੈਂ ਖਿੜਕੀ ਤੋਂ ਪਰਚੀ ਲਈ ਤੇ ਫੀਸ ਭਰਨ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ, “ਕਿਸੇ ਵੀ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਲਿਖਵਾ ਕੇ ਲਿਆਓ।” ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਾਥੀ ਵੀ ਇਸੇ ਕੰਮ ਲਈ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਗ਼ਜ ਤੇ ਝੋਲੇ ਵਿੱਚ ਅਸਲਾ ਲੈ ਕੇ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਜਿਸ ਵੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਬ ਕੋਲ ਜਾਇਆ ਕਰੀਏ, ਉਹ ਹੀ ਕਹਿ ਦਿਆ ਕਰੇ, “ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਲਿਖ ਸਕਦਾ ਮੈਂ ਤਾਂ ਚਮੜੀ ਦਾ ਡਾਕਟਰ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਡਾਕਟਰ ਹਾਂ …।”
ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਪੰਜ ਨੰਬਰ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਵਾਲੇ ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਬ ਬਹਿੰਦੇ ਨੇ, ਉਹ ਕਰ ਦੇਣਗੇ।” ਅਸੀਂ ਉੱਧਰ ਲੰਮੀ ਲਾਇਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ। ਉਸਨੇ ਵੀ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਸਾਥੀ ਵੀ ਰਲ ਗਏ। ਦੋ ਘੰਟੇ ਸਾਡੇ ਇੰਝ ਹੀ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਕੋਲ, ਖੱਜਲ ਖੁਆਰੀ ਵਿਚ ਲੰਘ ਗਏ। ਅਸੀਂ ਦੋਬਾਰਾ ਫੀਸ ਵਾਲੀ ਖਿੜਕੀ ਕੋਲ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ, “ਐੱਸ.ਐੱਮ.ਓ. ਨੂੰ ਮਿਲ ਲਓ …।”
ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਉੱਧਰ ਜਾਕੇ ਲਾਇਨ ਲਾ ਲਈ। ਉਸ ਭਲੇ ਪੁਰਸ਼ ਨੇ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪਰਚੀ ’ਤੇ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ।
ਫੀਸ ਭਰਕੇ ਅਸੀਂ ਲੈਬ ਸਾਹਮਣੇ ਲਾਇਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ। ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਫਾਰਮ ਭਰਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਸਾਡਾ ਪਿਸ਼ਾਬ ਸੈਂਪਲ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੋ ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਧੰਦੇ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ। ਅਸੀਂ ਉੱਥੇ ਹੀ ਬੈਠੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਹਵਾੜ੍ਹ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ, “ਯਾਰ, ਤੈਂ ਦਾਰੂ ਪੀਤੀ ਹੋਈ ਐ …।”
ਉਹ ਬੋਲਿਆ, “ਨਹੀਂ ਯਾਰ, ... ਇਹ ਤਾਂ ਰਾਤ ਜਿਆਦਾ ਪੀ ਲਈ ਸੀ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੁਸ਼ਕ ਮਾਰਦੀ ਐ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੜਕੇ ਵੀ ਇੱਕ-ਦੋ ਪੈੱਗ ਲਾਉਣ ਲੱਗਿਆ ਤੀ, ਆ ਕੰਜਰਖਾਨਾ ਜਾ ਕਰਵਾਉਣਾ ਤੀ, ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੀਤੀ … ਹੁਣ ਸਿਰ ਜਾ ਦੁਖੀ ਜਾਂਦਾ …।”
ਮੈਂ ਉਸਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ, ਇਸਨੂੰ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦਾ ਡਰ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੀਤੀ ਬੀਅਰ ਤੋਂ ਹੀ ਡਰਦਾ ਰਿਹਾ।
ਦੋ ਕੁ ਵਜੇ ਸਾਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਮਿਲ ਗਈ। ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਹੀ ਨੈਗਟਿਵ ਰਿਪੋਰਟ ਸੀ। ਇੱਕ ਮਿੱਤਰ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਸੀ। ਕਾਰਨ ਪੁੱਛਿਆ ਕਹਿੰਦਾ, “ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰਾ ਪਾਜਟਿਵ ਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਹੁਣ ਸਹੀ ਆਇਆ …।”
“ਕੀ ਕਾਰਨ ਸੀ?” ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
“ਕਦੇ-ਕਦੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਭੁੱਕੀ, ਅਫ਼ੀਮ ਜਾਂ ਗੋਲ਼ੀ ਗੱਪਾ ਖਾ ਲੈਂਦਾ ਸੀ …।”
ਅਸੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਲੈਕੇ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰ ਜਾ ਉੰਨੀ ਸੌ ਰੁਪਏ ਭਰ ਦਿੱਤੇ। ਲਾਇਸੰਸ ਰੀਨਿਊ ਲਈ ਖੱਜਲ ਖੁਆਰੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਚੌਤੀਂ ਸੌ ਰੁਪਇਆ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਦੁਖਿਆ।
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ, ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਬੰਝ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਇਆ। ਸ਼ਰਾਬ ਪਾਸ ਹੋਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਸਾਰੀ ਪੁਆੜੇ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੀ ਕੇ ਲੋਕ ਸੁੱਧ ਬੁੱਧ ਖੋਹ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਲੋਰ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਐੱਮ.ਪੀ. ਡਾਕਟਰ ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਫੀਮ ਤੇ ਭੁੱਕੀ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਕਦੇ ਕੋਈ ਲੜਾਈ ਝਗੜਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਤੇ ਹੋਰ ਕੈਮੀਕਲ ਨਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਹਾਦਸੇ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ। ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਵਾਲਾ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਦੁਬਾਰਾ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ? ਮਹਿਜ਼ ਇਹ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਜ਼ਰੀਆ ਬਣ ਗਿਆ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦੇ ਰੇਟ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਨ। ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਕਿਟ ਦੀ ਕੀਮਤ 79.08 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈਕੇ 200 ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਦੇ 1500 ਰੁਪਏ ਵਸੂਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਲਗਦਾ ਹੈ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਟਰੈਫਕ ਪੁਲਿਸ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਵਾਲਾ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਹੀ ਦੇਖਦੀ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਗੱਡੀ ਜਿੰਨਾ ਮਰਜ਼ੀ ਧੂਆਂ ਮਾਰੀ ਜਾਵੇ। ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੰਸ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਗਜ਼ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਬੰਦਾ ਚਾਹੇ ਸ਼ਰਾਬ ਨਾਲ ਟੱਲੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਡੋਪ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵੀ ਪਾਸ ਹੈ।
*****
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)
(1286)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ:This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)