“ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ...”
(2 ਜੂਨ 2025)
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ:
ਅੱਤਵਾਦ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਝੰਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਅਕਸਰ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਰਵਰੀ 2019 ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਲਿਆ। ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਫੌਜੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਣਨੀਤਕ ਰੁਖ ਦੀ ਇੱਕ ਦਲੇਰ ਪੁਸ਼ਟੀ ਵੀ ਸੀ।
ਸੰਧੂਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਵਾਦ:
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਨਾਮ ਇੱਕ ਡੂੰਘੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਰਥ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਸੰਧੂਰ ਸਨਮਾਨ, ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਨਾਮ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਣਾ (ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਾ ਵੀ ਹੋਵੇ) ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੀ ਰਾਖੀ, ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਾਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪਿਛੋਕੜ: ਪੁਲਵਾਮਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ:
14 ਫਰਵਰੀ, 2019 ਨੂੰ ਇੱਕ ਘਾਤਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ (ਜੇ. ਈ. ਐੱਮ.) ਵਿੱਚ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਾਵਰ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੁਲਵਾਮਾ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਪੁਲਿਸ ਬਲ (ਸੀ. ਆਰ. ਪੀ. ਐੱਫ) ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਇੱਕ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ 40 ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਤੁਰੰਤ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਵਾਬ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ, ਜਿਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਧ ਰਹੇ ਸਬੂਤ ਅਤੇ ਖੁਫੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਲੱਭਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਣਨੀਤਕ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ - ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋੜ
7 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ, ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਅਤੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਅੱਤਵਾਦ, ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। 22 ਅਪਰੈਲ 2025 ਨੂੰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 26 ਨਿਰਦੋਸ਼ ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਤੋਂ ਭੜਕਿਆ ਹੋਇਆ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਟਰਿੱਗਰ 22 ਅਪਰੈਲ, 2025 ਦਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਸੀ। 5 ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਸੰਬੰਧਤ 26 ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦਾ ਬੇਹੱਦ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮਚ ਗਈ ਸੀ।
ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਲਾਗੂਕਰਨ: 7 ਮਈ 2025
ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਦੋਂਹ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਣਨੀਤਕ ਸੰਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਸਟੀਕ ਡਰੋਨ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਦੀ ਸਾਵਧਾਨੀਪੂਰਵਕ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। 7 ਮਈ, 2025 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਰਾਫੇਲ ਅਤੇ ਸੁਖੋਈ ਐੱਸਯੂ-30 ਐੱਮਕੇਆਈ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਕੰਟਰੋਲ ਲਾਈਨ (ਐੱਲਓਸੀ) ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੀਓਕੇ ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਕੋਟ, ਰਹੀਮ ਯਾਰ ਖਾਨ ਅਤੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰਾਬਾਦ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਨੌਂ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸਨ:
* ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਅਤੇ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ (ਐਲਈਟੀ) ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ।
* ਹਥਿਆਰ ਭੰਡਾਰਨ ਲਈ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ।
* ਸੰਚਾਰ ਕੇਂਦਰ।
* ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਲਈ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ।
ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡੈਂਟ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ 29 ਮਈ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੌਰਾਨ ਤਿੰਨ ਮੋਰਚਿਆਂ ’ਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਸਿਧਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ:
* ਦਮਨ ਨਿਰਣਾਇਕ (Decisive Retaliatian): ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਅੱਤਵਾਦ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਭਾਰੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
* ਕੋਈ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬਲੈਕਮੇਲ ਨਹੀਂ: ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਚਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕੇਗੀ।
* ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ, ਇਸਦੇ ਮੂਲ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਰਾਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਨੀਤੀ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਨਤੀਜੇ:
ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਅਮਰੀਕਾ, ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਲਮੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਜਮ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿੱਤੀ ਐਕਸ਼ਨ ਗਰੁੱਪ (ਜੀ. ਏ. ਐੱਫ ਆਈ.) ਵਰਗੀਆਂ ਆਲਮੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਵੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ’ ਗ੍ਰੇ ਸੂਚੀ’ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਵਿੱਤ ਪੋਸਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ’ਤੇ ਅਸਰ:
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਰਮਿਆਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ। ਸਰਹੱਦੀ ਐਸਕਾਰਾਮੁਜ਼ਾ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ ਵਿਗੜ ਗਏ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰੇ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੁਵੱਲੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤਕ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹਮਲਾਵਰ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ।
ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਪ੍ਰਭਾਵ:
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਫੌਜੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਹਵਾਈ ਸ਼ਕਤੀ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਟੈਕਨੌਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਟੀਕ ਕੇਬਲ ਹਮਲੇ ਕਰਨ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਏਆਈ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਚੌਕਸੀ, ਸਾਈਬਰ ਯੁੱਧ ਦੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ “ਰੋਕਥਾਮ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ” ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ 2019 ਵਿੱਚ ਬਾਲਾਕੋਟ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਪਾਂਸਰਾਂ, ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਜਵਾਬਦੇਹ ਠਹਿਰਾਉਣ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦੇ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ:
ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਨੇ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਭਾਰੀ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਤੇ ਨਿਆਂਪੂਰਨ ਜਵਾਬ ਮੰਨਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕਟ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੇ ਇਸਦੇ ਅਕਸ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ, ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਵੀ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਰੁਖ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸਿੱਟਾ:
ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲ ਸੀ। 7 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ 22 ਅਪਰੈਲ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ: ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇਗਾ। ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ, ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਸੰਧੂਰ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਖੇਤਰੀ ਰਣਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਆਇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਸੰਧੂਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਦਾਗ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਵੇਗਾ।”
* * * * *
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)
