“ਰਿਸ਼ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸੁਖ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਿੱਘੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ...”
(12 ਜਨਵਰੀ 2025)

ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਹਾਸੇ ਫੁੱਟਣਗੇ। ਉੱਗਣਾ ਉਹੀ ਹੁੰਦਾ ਜੋ ਬੀਜੋਗੇ। ਦੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੇ ਉਗਣਾ ਰੋਣੇ ਨੇ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਜਿਊਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਰੋਣ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਮੌਤ ਨਾਲ। ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਜਿਊਣ ਦੇ ਸਾਲ ਵਧਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਉਮਰ ਘਟਦੀ ਹੈ। ਸੋਚਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਮਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧਾਉਣੀ ਹੈ ਜਾਂ ਜਿਊਣ ਵਿੱਚ। ਜ਼ਿੰਦਾ ਦਿਲੀ ਜਿਊਣ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਔਰਾ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਸਿਰਜੋਗੇ ਉਹੀ ਔਰਾ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਬਣ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਹਾਸਿਆਂ ਦਾ ਚੁਗਿਰਦਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਲਾਲਚ ਦੀ ਕੋਈ ਜੂਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਸਬਰ ਦਾ ਕੋਈ ਠਿਕਾਣਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਬਰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੁਬਕੇ ’ਤੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦਾ ਤੇ ਲਾਲਚ ਦਾ ਰੱਜ ਸਮੁੰਦਰ ਡੀਕ ਲੈਣ ’ਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਲਾਲਚ ਰੋਣ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਹੈ ਤੇ ਸਬਰ ਹਾਸਿਆਂ ਦਾ ਲੰਮੇਰਾ ਰਾਹ। ਚਮਕਦੀ ਦੁਨੀਆ ਲਾਲਚ ਦੀ ਧੁਖਦੀ ਅੱਗ ਹੈ। ਨਾ ਅੱਗ ਨੇ ਬੁਝਣਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਲਾਲਚ ਨੇ ਮੁੱਕਣਾ ਹੈ। ਸਬਰ-ਸੰਤੋਖ ਸੁਖ ਦਾ ਸਿੰਘਾਸਨ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਬੈਠਾ ਹਰ ਬੰਦਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਗਾਤਾਰ ਚੱਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਧੀਰਜ, ਠਰ੍ਹੰਮਾ ਅਤੇ ਠਹਿਰਾਅ ਇਹਦੀਆਂ ਰੁਕਣਗਾਹਾਂ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ। ਇੱਕ ਖੁਸ਼ੀ ਇਹਦੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ, ਮਨੁੱਖ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਲੰਮੇਰੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਪਾਂਧੀ ਬਣ ਗਿਆ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਰਾਮ ਅਤੇ ਸੁਖ ਦੀ ਕਤਲਗਾਹ ਬਣਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਖੁਸ਼ੀ ਇੱਕ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਖਿੰਡਾਅ ਵਿੱਚ। ਖਿੰਡੇ ਪੰਧ ਅਤੇ ਖਿੰਡੇ ਮਨ ਨਾਲ ਕਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਕਾਗਰਤਾ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਬਿੰਦੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਦਾ ਜੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਅਹਿਸਾਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਲੋਅ ਨੂੰ ਮੱਠਾ ਮੱਠਾ ਮਘਦਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਅਹਿਸਾਸ ਕਦੇ ਤੋੜਦੇ ਨੇ ਕਦੇ ਜੋੜਦੇ ਹਨ, ਕਦੇ ਖਿਲਾਰਦੇ ਹਨ ਕਦੇ ਸਮੇਟਦੇ ਹਨ, ਕਦੇ ਗੁਣਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੰਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਤਿਤਲੀਆਂ ਫੜਨਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਖਿਆਲੀ ਤਿਤਲੀਆਂ ਫੜਨਾ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸੋਮਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦੇ ਰੱਖੋ, ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਖਿੜੇ ਰਹੋਗੇ।

ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਰੋਸੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਮੱਠਾ ਮੱਠਾ ਮਘਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਰੁੱਸਣ ਦਾ ਹੱਕ ਉਹਨੂੰ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਮੰਨ ਜਾਣ ਦਾ ਹੁਨਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚਲੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਰੋਸੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਦੋਜ਼ਖ ਬਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਰੇਂਗਣ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਘਰ ਹਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਹਰ ਬੰਦੇ ਦੀ ਇੱਕ ਸਲਤਨਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਉਸ ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਮਹਾਰਾਜਾ। ਇਸ ਸਲਤਨਤ ’ਤੇ ਮਾਣ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਰਾਹ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸਲਤਨਤ ਵੱਲ ਝਾਕ ਕੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਤੁਹਾਡਾ ਆਪਣਾ ਦਾਇਰਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸਲਤਨਤ ਵਿੱਚ ਬੇਵਜ੍ਹਾ ਵੱਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਲਤਨਤ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਵਜਾਹ ਦਾਖਲੇ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿਓ। ਖੁਦ ਦੀ ਸਲਤਨਤ ਉੱਤੇ ਮਾਣ ਸਿੱਧਾ ਹਾਸਿਆਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਹੈ।

ਹਵਾ ਨਾਲ ਰੁਸਣਾ ਬੰਦ ਕਰੋ। ਪੱਤਿਆਂ ਨੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਹਿੱਲਣਾ ਹੈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਇਤਰਾਜ਼? ਲਹਿਰਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਹਿੱਕ ’ਤੇ ਨੱਚ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾਉਣਾ ਹੈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਈਰਖਾ ਕਿਉਂ? ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਦੀ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੀ ਚਾਲ। ਤੁਹਾਡੀ ਆਪਣੀ ਮਸਤੀ ਤੇ ਮੌਜ। ਆਪਣੀ ਮੌਜ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਵਜਾਹ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਸਤੀ ਨਾਲ ਨਾ ਟਕਰਾਉਣ ਦਿਓ। ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਮਨਫ਼ੀ ਹੋਣਾ ਹਾਸਿਆਂ ਦਾ ਜੋੜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੋਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਸਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤੀ ਸਿਆਣਪ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਉਂਗਲਾਂ ਤੋੜਨ ਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮਸਤ ਰਹਿ ਕੇ ਜਿਊਣਾ ਲੰਬੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦਾ ਹੁਨਰ ਹੈ।

ਰਿਸ਼ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸੁਖ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਿੱਘੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਘਰ ਹੱਸਦਾ ਹੈ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਕੁੜੱਤਣ ਭਰੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਘਰ ਰੋਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੂੰਹ ਵੱਟ ਕੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਸਵਾਦ ਖਰਾਬ ਨਾ ਕਰਿਆ ਕਰੋ। ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਸਮੇਂ ਚਿਹਰੇ ’ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੀ ਲੋਈ ਓੜ੍ਹ ਲਿਆ ਕਰੋ। ਰਿਸ਼ਤਾ ਘਰ ਸਿਰਜਦਾ। ਜਿਹੜੇ ਘਰ ਕਲੇਸ਼ ਦਾ ਅਖਾੜਾ ਬਣ ਜਾਣ, ਉਸ ਘਰ ਦੇ ਹਾਸੇ, ਸੁਖ ਤੇ ਚੈਨ ਖੰਭ ਲਾ ਕੇ ਉਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਰਕਤਾਂ ਉਸ ਘਰ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਮੋੜ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਰਿੜਕੀ ਜਾਣਾ ਦਿਮਾਗੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਨ ਦੇ ਪਾਏ ਖਿਲਾਰੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਾ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਚੈਨ ਅਤੇ ਸੁਖ ਖੋ ਬੈਠਦਾ ਹੈ। ਸਮਝ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਕੇ ਖਿਲਾਰੇ ਹੂੰਝਣ ਵਿੱਚ ਸਿਆਣਪ ਹੈ। ਸੁਖ ਦੀਆਂ ਬਾਂਗਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਨ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਗੰਦ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਬਣਾ ਲਵੋ। ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਗੰਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਅੰਦਰ ਇਕੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੰਦ ਹਾਸਿਆਂ ’ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਨ ਦੇ ਹੱਸਣ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਜੱਗ ਠਹਾਕਾ ਮਾਰ ਕੇ ਹੱਸਦਾ ਹੈ। ਰੋਂਦੇ ਮਨ ਕਿਸੇ ਧਰਵਾਸ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ। ਹੱਸਦੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਉਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਅਸੀਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੰਦ ਨਾਲ ਭਰੇ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹਾਸੇ ਲਈ ਕੋਈ ਖੂੰਜਾ ਨਹੀਂ ਬਚਦਾ।

ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਨੰਦ ਕਿਰਤ ਦੇ ਨਿਭਾਅ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕਿਰਤ ਵਿਚਲੀ ਬੇਈਮਾਨੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਕਿਰਤੀ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਾਸੇ ਦੇ ਪਹਾੜਿਆਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਰਤੀ ਨਾ ਹੋਣਾ ਵਿਹਲਾ ਹੋਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਹਲੜ ਮਨ ਨੇ ਸ਼ਰਾਰਤ ਕਰਕੇ ਦੁੱਖ ਸਿਰਜ ਹੀ ਲੈਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਨ ਦਾ ਖੁਰਨਾ ਕਿਰਤ ਤੋਂ ਮੁਨਕਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੈ।

ਤੁਹਾਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੁਹਾਡੀ ਸੋਚ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਵੀ ਤੁਹਾਡੀ ਸੋਚ ਨੇ ਹੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਸੋਚ ਸਲਾਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹੱਲ ਨਹੀਂ। ਸੋਚ ਦਾ ਬੰਦ ਹੋਣਾ ਦੁੱਖ ਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੋਚ ਦੀ ਘੋੜੀ ਨੂੰ ਅੱਡੀ ਲਾ ਕੇ ਹਾਸਿਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਵਧਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਵਿਡੰਬਣਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਚੀਜ਼ ਇਸਦੇ ਅੰਦਰ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਬਾਹਰ ਲੱਭਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ। ਸਵਰਗ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੈ ਪਰ ਲੱਭ ਉਹ ਬਾਹਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਸਲਤਨਤ ਬਣਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਿਡੰਬਣਾ ਕਰਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਦੁਨੀਆਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਸਿਰਜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁਖ ਦੁੱਖ ਕਾਂਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਦੇ ਸੁਖ (ਸਵਰਗ) ਦੀ ਝਾਕ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਇਹ ਜਨਮ ਅਗਨ-ਕੁੰਡ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਜਨਮ ਲੱਜ਼ਤ ਨਾਲ ਜਿਉਂ ਲਵੋ, ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਟੀਂਡੀਆਂ ਲੈਣੀਆਂ ਹਨ? ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਕੇ ਮਨੁੱਖ ਵਰਤਮਾਨ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਰਕ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਰਕ ਸਵਰਗ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਸੁਖ ਦੁੱਖ ਦਾ ਜੋੜ ਹੈ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਾਸਿਆਂ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਲਗਾਓ। ਰੋਣ ਦੇ ਨੁਸਖੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਨਰਕ ਹਨ। ਆਉ ਹਾਸਿਆਂ ਉੱਤੇ ਜੋੜ ਅਤੇ ਗੁਣਾ ਦਾ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਨਾਲ ਲਬਰੇਜ਼ ਬਣਾਈਏ ਅਤੇ ਰੋਣ ਉੱਤੇ ਘਟਾਓ ਅਤੇ ਵੰਡ ਦਾ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚੋਂ ਰੋਣੇ ਨੂੰ ਮਨਫੀ ਕਰੀਏ।

*     *     *     *     *

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ਸਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੇ।

(5610)

ਰਚਨਾਵਾਂ ਸਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ:  (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)