SandipKumar7ਬੇਤੁਕਾ ਖਾਣ-ਪੀਣਬੇਹੱਦ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਅਸਵੱਛ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ...
(22 ਜਨਵਰੀ 2025)

 

ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਰਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰੇਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਗਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤਰੱਕੀ, ਵਿਗਿਆਨ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸੇ, ਆਪਣੀ ਸਿਹਤਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੇਤੁਕਾ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਬੇਹੱਦ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਅਸਵੱਛ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਕੰਮ ਦੀ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੀ ਲਾਲਸਾ, ਤਰੱਕੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਦੌੜ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਨੇ ਇਸ ਹੱਦ ਤਕ ਵਿਅਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੰਕ ਫੂਡ ਜਾਂ ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁੱਖ ਆਹਾਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖਾਣਾ ਨਿਰ-ਵਿਟਾਮਿਨ, ਘੱਟ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤੇਲ, ਮਸਾਲੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜ਼ਰਵਿਟਿਵਜ਼ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਫਲਸਰੂਪ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈੱਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਮੋਟਾਪਾ, ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਆਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਉਮਰ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕਈ 30-35 ਸਾਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗ੍ਰਸਤ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ, ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਿਵਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈੱਸ਼ਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਆਪਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਸਿਰਫ ਦਵਾਈ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੁਧਾਰਦੀਆਂ ਨਹੀਂ। ਮੈਡੀਕਲ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਦਵਾਈ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹੋਂ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ।

ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਸਿਰਫ਼ ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਘਰੇਲੂ ਇਲਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਘਰੇਲੂ ਉਪਚਾਰ ਕਈ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ, ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵੀ ਠੀਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ, ਯੋਗ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਸਹੀ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਰੋਗ-ਰਹਿਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨਾਲ ਲੰਮੀ ਉਮਰ ਜੀਵਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਟੋਫੈਜੀ (Autophagy) ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੈ। ਆਟੋਫੈਜੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਨਿਯਮ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਖਾਣਾ ਛੱਡ ਕੇ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਨਿਯਮਤ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਭੋਜਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਬਿਮਾਰ ਸੈਲ ਦੁਬਾਰਾ ਰੀਜਨਰੇਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਰੰਪਰਿਕ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜੀਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਵੀ ਘਾਤਕ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਦਵਾਈਆਂ ’ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਇਲਾਜ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੈਸੇ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਗੈਰਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੀ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਬੱਸ ਜਾਂ ਰੇਲ ਵਿੱਚ ਸਫਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹਰ ਸਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਆਪ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਸਿਹਤ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਆਪ ਹੀ ਹੈ। ਪੇਸ਼ੇ, ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨਾ ਬੇਵਕੂਫ਼ੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਹੈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਤੇ ਯੋਗ-ਆਯੁਰਵੇਦ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਿਰੋਗ ਬਣਾਉਣ ਦਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਨਿਰੋਗ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕੇ।

*     *     *     *     *

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ਸਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੇ।

ਰਚਨਾਵਾਂ ਸਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ: (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)

About the Author

ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ

ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ

Computer Teacher, MA Psychology. Rupnagar, Punjab, India.
WhatsApp: (91 - 70098 - 07121)
Email: (liberalthinker1621@gmail.com)

More articles from this author