




“ਪਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਜਿਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸਿੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ...”
(2 ਜੂਨ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 712.
“ਇਸ ਸਮੇਂ ਲੋੜ ਉਹਨਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਉਸਾਰੂ ਬੌਧਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ...”
(2 ਜੂਨ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 537.
“ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ, ਵਿਵਹਾਰ ...”
(1 ਜੂਨ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 192.
“ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਜੁਗਤ’ ਦੇ ਨਫ਼ੇ ਵਾਲ਼ੇ ਸੁਭਾਅ ਨੇ ਇਸ ਨਿੱਘੇ ਸੰਬੰਧ ਉੱਪਰ ਬਹੁਤ ਸੱਟ ਮਾਰੀ ਹੈ ...”
(1 ਜੂਨ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 503.
“ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਵਰਗੇ ਨਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਰਸਾਏ ਰਾਹ ...”
(31 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 104.
“ਇਹ ਸਭ ਸਾਨੂੰ ਕਿਧਰ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ? ਸਾਰਾ ਮੁਲਕ ਬੁਰਕੇ ਅੰਦਰ ਬੰਦ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਨੂੰ ...”
(31 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 192.
“ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਸੀਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ...”
(30 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 48.
“ਗੋਦੀ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਆਈ ਟੀ ਸੈੱਲ ਅਜਿਹਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ...”
(30 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 202.
“ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਬਾਰੇ ਤੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਾਂ ...”
(29 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 123.
“ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਮੋਰਚਾ ਸੰਭਾਲਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਸੀ.ਸੀ.ਟੀ.ਵੀ. ਕੈਮਰਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ...”
(29 ਮਈ 2022)
“ਇਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਸੂਬਿਆਂ ਵਾਂਗ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਹੈ। ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ...”
(28 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 340.
“ਇੱਥੇ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੋੜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸੰਤਾਪ ...”
(28 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 101.
“ਮੇਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵੀ ਉਦਾਸ ਹੋਣ, ਇਕੱਲਤਾ ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ...”
(27 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 351.
“ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ; ਜਲ ਸੰਕਟ ਦੇ ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਸਿੰਚਾਈ ਪਾਣੀ ...”
(27 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 235.
“ਸਾਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਹੱਥ ਜੋੜਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੱਥ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ...”
(26 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 131.
“ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਚੜ੍ਹਿਆ ਤਾਪ ਰਛਪਾਲ ਨੂੰ ਹਫਤੇ ਬਾਅਦ ਮਸਾਂ ਉੱਤਰਿਆ। ਨੰਦ ਦਾ ਪੈੱਨ ...”
(26 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 709.
“ਜਦੋਂ ਜੱਜ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਅੱਬਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਤੇਰਾ ਵਕੀਲ ਕੌਣ ਹੈ ਤਾਂ ਅੱਬਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ...”
(25 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 112.
“ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿੰਦਾ ...”
(25 ਫਰਵਰੀ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 40.
“ਕੁੜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਤੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਂਹੋ ਫੜ ਮੁੜ ਬਿਠਾ ਲਿਆ। ਪੂਰੇ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੀ ...”
(24 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 85.
“ਭਾਪਾ ਜੀ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਉਲਟ ਤੈਸ਼ ਵਿੱਚ ਅੱਗੋਂ ਬੋਲੇ, “ਵੰਝ-ਵੰਝ ਕੰਮ ਕਰ, ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਆਵਣਾ ...”
(24 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 504.
“ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਇਸ ਵਰਲਡ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਕਰਜ਼ੇ ਨਾਲ ...”
(23 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 95.
“ਕੋਈ ਵੀ ਸੱਭਿਅਕ ਸਮਾਜ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤ ਤਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਉਹ ...”
(23 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 192.
“ਅਗਲੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮਸਾਂ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੇ ਤੋਂ ਜਿਹੜੇ ਹਾਲਾਤ ਬਣਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ ...”
(22 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 602.
“ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਡਰਨ ਜੰਗੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਿਹੱਥੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਉੱਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ...”
(22 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 21.
“ਲੇਖਕ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਦੀ ਛਪਵਾਈ ਉਦੋਂ ਤਕ ਸਾਰਥਿਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰ ...”
(21 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 91.
“ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਐਨੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ...”
(21 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 304.
“ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਬਣਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਐਂਥਨੀ ਐਲਬਨੀਜ਼ ਨੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਜਨਤਕ ਸਹਿਯੋਗ ...”
(20 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 50.
“ਉਹ ਦਿਨ ਮੇਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਭਰਿਆ ਤੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਦਿਨ ਸੀ ...”
(20 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 28.
“ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਬੇਗੁਨਾਹ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ...”
(19 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 427.
“ਆਖ਼ਰ ਫੁੰਮਣ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਾ ਦਿਨ ਆਇਆ। ਸਭ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਫੁੰਮਣ ...”
(19 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 58.
“ਡਰੱਗ ਮਾਫੀਆ ਉੱਤੇ ਨਕੇਲ ਕੱਸਦਿਆਂ ਕਾਲੀਆਂ ਭੇਡਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਸਖਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ...”
(18 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 300.
“ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਅੱਗ ਸੜਕ ਅਤੇ ਨਹਿਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਕੋਲ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ ਜਿਸਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਏ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ...”
(18 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 135.
“ਕਾਰ ਦੀ ਡਿੱਗੀ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀ ਰੌਣਕ ਸੌ-ਡੇਢ ਸੌ ਡਾਲਰ ਖ਼ਰਚ ਕੇ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਉਹ ਹੁਣ ਦੋ ਸੌ ਡਾਲਰ ਖ਼ਰਚ ਕੇ ਵੀ ...”
(17 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 36.
“ਫਿਰ ਵੀ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ...”
(17 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 49.
“ਭਾਵੇਂ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕਾਫ਼ੀ ਲੰਮਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਖੇਤਰੀ ਤੇ ...”
(16 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 332.
“ਥੋੜ੍ਹੀ ਮੋਟੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਠੇਕਾ ਆਉਂਦਾ, ਉਹ ਵੀ ਉਹਦੇ ਆਇਲੈਟਸ ਤੇ ਏਜੰਟਾਂ ’ਤੇ ਖਰਚ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਅੱਗ ਲੱਗੇ ਇਹਨਾਂ ...”
(16 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 124.
“ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਕੀ ਜਾਵੇ? ਇਹੋ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਿਰੜ ਵੀ ਹੈ, ਸਬਰ ਵੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ...”
(15 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 333.
“ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ...”
(15 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 21.
“ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਪਾਂਧੀ ਜੀ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਮੁਹਾਵਰਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ...”
(14 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 100.
“ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਮੁਖੀ ਮੈਡਮ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, ‘ਸਾਡੇ ਬਾਲਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਦਾਨ ਦੇਣ ...”
(14 ਮਈ 2022)
ਮਹਿਮਾਨ: 116.
Page 8 of 88
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੋ, ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਨਿਹਾਰੋ,
ਕੁਝ ਸੋਚੋ, ਕੁਝ ਵਿਚਾਰੋ!
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
ਪੁਸਤਕ: ਜਦੋਂ ਤੁਰੇ ਸੀ
ਲੇਖਕ:
ਹਰਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧਰ
* * *
***
***
***
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
ਸੁਖਮਿੰਦਰ ਸੇਖੋਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪੁਸਤਕਾਂ
* * *
*****
*****
*****
***
*****