Malwinder7ਬੁਲਾਰੇ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਗੁਣ ਗਿਣਦਿਆਂ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ...
(5 ਨਵੰਬਰ 2019)

 

ਜਰਮਨ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਨੌਜਵਾਨ ਅਧਿਆਪਕ ਆਗੂ ਹੈਉਸਦੀ ਦਾਦੀ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਅਰਦਾਸ ਸੀਹੁਣ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਸੋਗ ਸਮਾਗਮ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀਆਂ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਵਰਤਾਰਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈਅਜਿਹੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਮੇਰਾ ਸਬੱਬ ਬਣਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਬਹੁਤੀ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਗਮ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਰੋਹ ਕਹਿਣਾ ਵਧੇਰੇ ਉਚਿਤ ਹੈ, ਹਾਜ਼ਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਥਕਾ ਦੇਣ ਤਕ ਲਮਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਅੱਤ ਦੀ ਗਰਮੀ ਜਾਂ ਯਖ਼ ਸੀਤ ਦਾ ਵੀ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾਬੁਲਾਰਿਆਂ ਦੀ ਲੰਮੀ ਸੂਚੀ ਵੇਖਦਿਆਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕੋਲੋਂ ਮਾਫ਼ੀ ਵੀ ਮੰਗਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ

ਇਸ ਮੌਕੇ ਭੇਂਟ ਕੀਤੀਆਂ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀਆਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੀ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਦੁੱਖ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂਦੁੱਖ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮੇਚ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਾਂਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਹੰਢਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੌਤ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੇਕ ਲੱਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈਇਸ ਮੌਕੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀਆਂ ਭੇਂਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇੰਨਾ ਰਸਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੈਰਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈਮਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਇੰਝ ਵਧਾ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਹਾਜ਼ਰ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਨਿਗੂਣੇ ਜਿਹੇ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨਅਜਿਹੇ ਸੋਗ ਸਮਾਗਮਾਂ ਮੌਕੇ ਇਕੱਠ ਇੰਨਾ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿ ਘਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਛੋਟੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨਇਸੇ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਲਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਹਾਲ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਮੈਰਿਜ ਪੈਲਸ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਸੋਗ ਸਮਾਗਮਾਂ ਮੌਕੇ ਇਹ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮਰਨ ਵਾਲਾ ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈਅੰਤਮ ਅਰਦਾਸ ਮੌਕੇ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈਮੁਲਾਜ਼ਮ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੱਥੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇਕਿਸੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਾ ਨੇਤਾ ਮਾਈਕ ਉੱਤੇ ਆ ਕੇ ਕੁਝ ਵਾਰ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਈਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਰਸਮੀ ਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈਫਿਰ ਬੁਲੰਦ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਨਾਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈਐਲਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਵਿਛੜੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਭੇਂਟ ਕਰਦਾ ਹੈਅਜਿਹਾ ਬੋਲਦਿਆਂ ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸੋਗਮਈ ਸੁਰ ਦਾ ਰਤਾ-ਭੋਰਾ ਅੰਸ਼ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਾਸੋਹੀਣੀ ਗੱਲ ਉਦੋਂ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨੇਤਾ ਆਪਣੀ ਕਿਸੇ ਨਿੱਜੀ ਮਜਬੂਰੀ ਕਾਰਣ ਆਪ ਤਾਂ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਪਰ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਲਿਖਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਲੋਂ ਪੜ੍ਹਕੇ ਸੁਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈਜਿਹੜੇ ਇਸ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਹੋਂ ਤਾਂ ਹਿਰਖ ਕਰਨ ਲਈ ਚਾਰ ਅੱਖਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦੇਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹਉਕੇ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਰਦੇ ਅੱਥਰੂ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਆਪ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨਉਹ ਤਕਰੀਰਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਭੁੱਬਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਰੋਂਦੇ ਹਨ

ਕਈ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਣ ਨਸ਼ੇ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਲਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਗਮ ਹੋਰ ਵੀ ਹਾਸੋਹੀਣੇ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨਬੁਲਾਰੇ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਗੁਣ ਗਿਣਦਿਆਂ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਕਦੀ ਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਘਾਟਾ ਪਿਆ ਹੈਸਚਾਈ ਇਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਘਰਦਿਆਂ ਲਈ ਮੁਸੀਬਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਬੋਝ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਵਿਅੰਗ ਹੈਜਦ ਉਹ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗ ਮੌਤ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਗੁਫ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਿੱਤਰਾਂ ਵਲੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਸਾਂਝਾ ਉੱਦਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਔਝੜ ਰਾਹ ਤੋਂ ਮੋੜ ਸਕੇ

ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਅਸੀਂ ਘਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਣਾ ਮੰਨਣ ਲਈ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂਸਮੇਂ ਸਥਾਨ ਦੀ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂਪਰ ਇਸ ਮੌਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਸਲੀ ਕਾਰਣ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਾਂਸਾਡਾ ਉਹ ਜੀਵਨ ਢੰਗ, ਉਹ ਵਰਤਾਰਾ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਤਕ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਤਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇਗੁਰਬਾਣੀ ਅਜਿਹੇ ਜੀਵਨ ਢੰਗ ਨੂੰ ਵੀ ਤਾਂ ਨਿੰਦਦੀ ਹੈਇਨ੍ਹਾਂ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤਾਂ ਪਿੱਛੇ ਜੇ ਕਾਰਣ ਨਸ਼ੇ ਜਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੋਰ ਸਮਾਜਕ ਬੁਰਾਈਆਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਸੋਗ ਸਮਾਗਮਾਂ ਉੱਤੇ ਸਾਨੂੰ ਹਿੱਕ ਠੋਕ ਕੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਨਿੰਦਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈਅਜਿਹੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਸਾਂਝੇ ਵਿਚਾਰ ਤੇ ਯਤਨ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨਚੰਗੇ ਭਲੇ ਖਾਨਦਾਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਸੂਝਵਾਨ ਅਤੇ ਲਾਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜਦ ਅਜਿਹਾ ਲੇਬਲ ਲਵਾ ਕੇ ਇਸ ਜਹਾਨੋਂ ਤੁਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਿਆਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਇਹ ਭਾਣਾ ਵੀ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਗਮ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹੁੰਦੇਤੁਹਾਡਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਉਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਜੀਅ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈਉਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਜਾਂ ਸਾਂਝ ਦੇ ਕਾਰਣ ਤੁਸੀਂ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਅੰਤਮ ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹੋਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਤੁਹਾਡਾ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭਾਸ਼ਣ ਉਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਨ ਉੱਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਿਨਾਂ ਜਾਣਿਆਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਂਟ ਕਰਨ ਦੀ ਤੁਹਾਡੀ ਕਲਾ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਆਖਰੀ ਛਿਣਾਂ ਮੌਕੇ ਵੀ ਕੁਝ ਲੋਕ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਲੀ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ ਦਿਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ

ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਨੂੰ ਸੰਖੇਪ ਅਤੇ ਸਾਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਜਰਮਨ ਦੀ ਦਾਦੀ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਰੋਹ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀਜਰਮਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਸੂਬਾ ਪੱਧਰ ਦਾ ਨੇਤਾ ਹੈ, ਲਾਜ਼ਮੀ ਉਸ ਦੀ ਦਾਦੀ ਦੇ ਭੋਗ ਉੱਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨਲੱਗਦਾ ਸੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਰੋਹ ਲੰਮਾ ਚੱਲੇਗਾਪਰ ਜਰਮਨ ਨੇ ਸਿਆਣਪ ਕੀਤੀਕੀਰਤਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਉਪਰੰਤ ਮਾਈਕ ਆਪ ਸੰਭਾਲਿਆ ਤੇ ਡੇਢ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੰਗਤ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਕੇ ਸਮਾਰੋਹ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਅਰਦਾਸ ਮੌਕੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਰੋਹ ਨਾ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈਸਾਨੂੰ ਸਭ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣੇ ਪੈਣਗੇਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਜਾਂ ਵਤਨ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀ ਸਾਡੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਅੱਧ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਕੇ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੁਝਾਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂਸਾਡੇ ਇਹ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਯਤਨ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ

***** 

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)

(1797)

(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)

About the Author

ਮਲਵਿੰਦਰ

ਮਲਵਿੰਦਰ

Phone: (91 - 97795 - 91344)
Email: (malwindersingh1958@yahoo.com)