“ਸਾਡੇ ਲਤੀਫੇ, ਕਾਮੇਡੀ ਅਤੇ ਹਿਊਮਰ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ...”
(12 ਜੁਲਾਈ 2018)
ਆਪਣੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਨਗੀ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਤਾਂ ਹਰ ਸ਼ਹਿਰ ਕਸਬੇ ਦੀ ਦੀਵਾਰਾਂ ’ਤੇ ਮਰਦਾਨਗੀ ਦੇ ਸਲੋਗਨ ਲਿਖੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ। ਹੈਰਾਨੀ ਮੈਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਸਟਡੀ ਦੇ ਨਤੀਜੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਕੇ ਹੋਈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 70 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਰਦ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਮਤਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਰੀਬ 60 ਫੀਸਦੀ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ਉੱਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਤਾਕਤ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਰੀਬ 50 ਪਰਸੈਂਟ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਉੱਤੇ ਹੱਥ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੁੱਕਿਆ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਡਰਾਵਣਾ ਰਾਜ਼ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਡੋਮੈੱਸਟਿਕ ਵਾਇਲੈਂਸ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਂਕੜੇ ਹੈਰਾਨੀ ਜਤਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਲੇਕਿਨ ਭਰੋਸੇ ਤੋਂ ਪਰੇ ਨਹੀਂ। ਸਾਡੇ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਸਬੰਧੀ ਇਹ ਨਜ਼ਰੀਆ ਕੋਈ ਲੁਕੀ ਹੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰੋਜ਼ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਾਸੇ ਮਜ਼ਾਕ ਤੱਕ ਸਾਡੀ ਬੋਲਚਾਲ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਫਰਤ, ਖਿੱਲੀ ਉਡਾਉਣ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਰਾਸਰ ਬੇਕਦਰੀ ਨਾਲ ਭਰੀ ਪਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਖਾਸ ਔਰਤ ਲਗਭਗ ਪੂਰੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਰਾਏ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਠੀਕ ਗਲਤ ਦੀ ਤਮੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ, ਜੋ ਹੰਝੂ ਕੇਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਲੱਭਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਜਾਦੂ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਖੁਸ਼ਾਮਦ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਜੋ ਪਤੀ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾਕੇ ਕਰ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ...।
ਜ਼ਰਾ ਆਖਰੀ ਬਿਆਨ ਉੱਤੇ ਗੌਰ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਮਰਦ ਹੋ ਅਤੇ ਪਤੀ ਵੀ, ਤਾਂ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਜੀ ਦੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਦੁੱਖ ਭਰਿਆ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਡੇ ਲਤੀਫੇ, ਕਾਮੇਡੀ ਅਤੇ ਹਿਊਮਰ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਦੁਖੀ ਪਤੀਆਂ ਦੇ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦੂਜੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਕੋਈ ਜੀਵ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨਾਂ ਤੋਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣ ਬੈਠੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚੂ ਕਿ ਔਰਤ ਠੀਕ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਰਦ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਨਸਾਨ ਜਾਨਵਰਾਂ ਉੱਤੇ।
ਲੇਕਿਨ ਵੇਖੋ ਕਿ ਸਭ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਰੋਣਾ ਰੋ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹੀ ਪੁਰਖ ਘਰ ਪਰਤਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦੋ ਥੱਪੜ ਜੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਿਉਂਕਿ 50 ਫੀਸਦੀ ਮਰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਹੱਥ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਜੁਮਲੇ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਾਹਤ ਦਾ ਸਾਹ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਦੇ ਹੀ ਨਾ? ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ? ਕਦੇ ਗੁੱਸੇ ਦੇ ਰੌ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੁੱਟ ਕਹਿ ਦੇਵੋਗੇ ਤੁਸੀਂ? ਹੁਣ ਹੋ ਗਿਆ ਕਦੇ, ਵਰਨਾ ਤਾਂ ਹਰ ਦਿਨ ਜੋ ਇਮੋਸ਼ਨਲ ਜ਼ੁਲਮ ਸਾਡੇ ’ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਣਾ ਹਰਾਮ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਸਾਡਾ, ਉਸਦਾ ਕੀ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਹੈ?
ਜੀ ਨਹੀਂ। ਹੋਰ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਰੱਖਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ, ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ, ਇੰਜ ਹੀ ਉੱਠ ਗਿਆ ਹੱਥ ਵੀ ਮਰਦ ਦੀ ਆਕੜ, ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਜੋ ਪੂਰਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਿਆਨ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਮਲ ਨਾਲ ਰਫਾ ਦਫਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਲੇਕਿਨ ਹੱਥ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ 50 ਫੀਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਨਾਜ਼ਕ ਫਰਕ ਨੂੰ ਹੀ ਜਤਾਉਂਦੇ ਹੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ 70 ਫੀਸਦੀ ਜਵਾਂ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਨਫਰਤ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾ ਲਿਆ ਤਾਂ ਫਿਰ ਹੱਥ ਉੱਠਣ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ?
ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ। ਮਨ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਨਾਪਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਨਫਰਤ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਪਿਆਰ ਦੇ ਵਾਅਦਿਆ ਵਿੱਚ ਘੁਲਾ ਮਿਲਾਕੇ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਫਿਜ਼ਿਕਲ ਵਾਇਲੈਂਸ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਲਤਫਹਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਨੰਗੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦੀ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਛਤਾਵਾ ਅਤੇ ਮਾਫੀ ਹਰ ਦਰਦ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਦਿਲ ਬਦਲਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਉਦੋਂ ਪੂਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪੁਰਖ 70 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਮੈਚ ਕਲੱਬ ਤੋਂ ਵੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ। ਵਰਨਾ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਥੱਪੜ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਫਿਰ ਪਰਤੋਗੇ ਅਤੇ ਨਾ ਪਰਤੇ ਤਾਂ ਵੀ ਤੁਹਾਡਾ ਖੂਨ ਮਚਲਦਾ ਰਹੇਗਾ।
ਮਰਦ ਅਜਿਹੇ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇਸ ਉੱਤੇ ਦਲੀਲਾਂ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਜ਼ਰੂਰਤ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਚੁਰਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਜਬੂਰੀ ਵਿੱਚ ਹੀ, ਨਾ ਪਸੰਦ ਤੋਂ ਵੀ। ਕੀ ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਜਾਦੂ ਹੈ? ਜਾਂ ਕਿ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਮਰਦਾਨਗੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਔਰਤਾਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? ਸਾਫ਼ ਹੈ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇਹ ਕਸੌਟੀ ਵੀ ਮਰਦ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਤੈਅ ਕਰ ਗਏ ਹਨ। ਚੁੱਪਚਾਪ ਸਾਥੀ ਦੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਥੱਪੜ ਨਾ ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਇਹ ਕਸ਼ਮਾਸ਼ੀਲ ਨਾਰੀਤਵ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮਰਦ ਦੀ ਜੈ ਹੈ। ਜੈ ਹੋ ਮਰਦਾਨਗੀ ਦੀ!
*****
(1225)