“ਅੱਜ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਹਾਲ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਡੋਬੂ ਪੈਣ ਲੱਗੇ ...”
(4 ਅਪਰੈਲ 2018)

ਅਚਾਨਕ ਪਿੱਛੋਂ ਡਿੱਪਰ ਵੱਜਣ ਲੱਗੇ ਤੇ ਮੇਰੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰ ਰੋਕ ਲਈ। ਅਸੀਂ ਘਬਰਾ ਗਏ ਸਾਂ ਪਰ ਉਹ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਬੈਠ ਡਿੱਪਰ ਮਾਰ ਰਹੀ ਸਰਕਾਰੀ ਗੱਡੀ ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਾ ਰਸਪੌਂਸ ਉਡੀਕਣ ਲੱਗਾ। ਸਰਕਾਰੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲੀਸ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉੱਤਰਿਆ ਤੇ ਸਾਡੀ ਕਾਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੋ ਤੁਰਿਆ। ਬੇਹੱਦ ਹਲੀਮੀ ਭਰੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਨੂੰ ਨਮਸ਼ਕਾਰ (ਵਿਸ਼) ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਸੇ ਅਦਬ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, “ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਡਰਾਇਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਤੇ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕਾਰਡ ਦਿਓ।” ਦੋਵੇਂ ਕਾਰਡ ਲੈ ਕੇ ਉਹ ਸਰਕਾਰੀ ਗੱਡੀ ਵੱਲ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਕਾਰ ਵਿਚ ਪਸਰੀ ਚੁੱਪ ਨੂੰ ਤੋੜਦਿਆਂ ਮੈ ਕਿਹਾ, “ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣਾ ਚਲਾਨ ਹੋ ਗਿਆ।”

“ਸ਼ਾਇਦ ਨਹੀਂ, ਪੱਕਾ।” ਕਾਰ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਦੀ ਤਾਈਦ ਕਰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁਣ ਕਾਰ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੋਹਾਂ ਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਪੜਤਾਲ ਕਰੇਗਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈਆਂ ਟਰੈਫਿਕ ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਦੀ ਵੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰੇਗਾ ਤੇ ਟਿਕਟ (ਚਲਾਨ) ਸਾਡੇ ਹੱਥ ਫੜਾ ਦੇਵੇਗਾ।

ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਤੋਂ ਸਵੇਰੇ-ਸਵੇਰੇ ਕਾਰ ਰਾਹੀਂ ਚੱਲਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਮੀਂਹ ਇੱਥੇ ਕਈ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਕਾਰ ਸਵਾਰਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਘਬਰਾਹਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ‘ਟੋਰਨਾਡੋ’(ਖਤਰਨਾਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਾਵਰੋਲਾ) ਦਾ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਚੈਨਲ ’ਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਹਾਲ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਡੋਬੂ ਪੈਣ ਲੱਗੇ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਾਡਾ ਸੇਂਟ ਲੁਈਸ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਖਟਾਈ ਵਿਚ ਪੈਂਦਾ ਦਿਸਦਾ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਅਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿਚ ਗੰਗਾ ਤੇ ਜਮਨਾ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਥੇ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਵਹਿੰਦੇ ਦੋ ਦਰਿਆਵਾਂ ਮਿੱਸੀਸਿੱਪੀ ਅਤੇ ਮਿਸੂਰੀ ਦਾ ਸੰਗਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸਥਾਨ ਦੇਖਣ ਦਾ ਬਹੁਤ ਚਾਅ ਸੀ ਪਰ ਵਿਗੜੇ ਮੌਸਮ ਨੇ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਗਾੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਰਾਹ ’ਤੇ ਟੋਰਨਾਡੋ ਦੀ ਪੱਕੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ, ਸੋ ਖਤਰਾ ਲੈਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ। ਹੁਣ ਸਾਡੀ ਕਾਰ ਕੈਨਸਸ ਸਿਟੀ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਟਾਈਮ ਦੇ ਦੋਸਤ ਹੀਰਾ ਢਿੱਲੋਂ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੰਭਾਵੀ ਮਿਲਣੀ ਦਾ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਆਨੰਦ ਮਾਨਣ ਲੱਗਾ। ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਵਿਚ ਠਹਿਰਾਅ ਦੌਰਾਨ ‘ਪੰਜਾਬ ਟਾਈਮਜ਼’ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ ਅਮੋਲਕ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਹੋਈ ਨਿੱਘੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੀ ਕੋਸੀ ਕੋਸੀ ਯਾਦ ਅਜੇ ਤੱਕ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿਚ ਤਰੋ-ਤਾਜ਼ਾ ਸੀ।

ਪਲ ਪਲ ਖਰਾਬ ਹੋ ਰਹੇ ਮੌਸਮ ਕਾਰਨ ਕਾਰ ਵਿਚਲੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਲੋੜੋਂ ਵੱਧ ਸੰਜੀਦਾ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਕਾਲੇ ਸਿਆਹ ਬੱਦਲਾਂ ਨੇ ਆਸਮਾਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਬੇਟੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਹੀ ਟੋਰਨਾਡੋ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਬੱਦਲ ਘੁੰਮਣ ਲਗਦੇ ਹਨ ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਇਕ ਕੀਫ਼ (ਫੱਨਲ) ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਜਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ (ਵਾਹਨ ਵੀ) ਨੂੰ ਦੂਰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਦੇ ਹਨ। ਜਾਨੀ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣਾ ਤੈਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਗੱਲ ਕਿ ਮੌਸਮ ਖਤਰਨਾਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ’ਤੇ ਵੀ ਅਸੀਂ ਕਾਰ ਨੂੰ ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਪਾਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਝਟ ਰੌਂਗ ਪਾਰਕਿੰਗ (ਗਲਤ ਥਾਂ ਗੱਡੀ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰਨ) ਦਾ ਚਲਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਧਰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹਾਈਵੇਅ ’ਤੇ ਰੌਂਗ ਪਾਰਕਿੰਗ ਲਈ ਕੋਈ ਰੋਕ ਟੋਕ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਟਰੱਕਾਂ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਟਰੱਕ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਭਿਆਨਕ ਹਾਦਸੇ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਟਰੱਕਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ’ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਗੱਡੀ ਰੋਕ ਕੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਣਗੇ। ਕਿੰਨਾ ਅਸੱਭਿਅਕ ਲਗਦਾ ਹੈ।

ਸਾਡੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਸੇਖੋਂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਫੋਨ ਚੈੱਕ ਕਰ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟੋਰਨਾਡੋ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਇਸ ਹਾਈਵੇਅ ’ਤੇ ਵੀ ਹੈ - ਰੱਬ ਖ਼ੈਰ ਕਰੇ। ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਦੇਖਦੇ ਬੱਦਲ ਇਕ ਦਮ ਕਾਲੇ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਵੀ ਲਿਸ਼ਕਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਇਸ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਅਗਲਾ ਗੈਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅਜੇ ਕਾਫੀ ਦੂਰ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਮੌਸਮ ਦੇ ਸੁਧਰਨ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਮੋਹਲ਼ੇਧਾਰ ਮੀਹ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਹਾਲਾਤ ਬਦ ਤੋਂ ਬਦਤਰ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਘਟਾ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਗੱਡੀ ਪਾਰਕ ਕਰਨਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਸੀ। ਝੱਖੜ ਕਾਰਨ ਅੱਗੇ ਰਾਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਖ ਰਿਹਾ। ਟੋਰਨਾਡੋ ਬੇਸ਼ੱਕ ਕੁੱਝ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪਰੇ ਤੋਂ ਲੰਘ ਗਿਆ ਪਰ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਤਾਂ ਜਾਨ ਸੂਲੀ ’ਤੇ ਟੰਗੀ ਰਹੀ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬੱਦਲ ਛਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਆਸਮਾਨ ਸਾਫ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਕਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਤਣਾਅ ਕਾਫੂਰ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਸਹਿਜ ਪਸਰ ਆਇਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਤ ਸਾਜ਼ਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਕਾਰ ਮੁੜ ਦੌੜਨ ਹੀ ਲੱਗੀ ਸੀ ਕਿ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਫਸਰ ਨੇ ਦਬੋਚ ਲਏ।

ਪੁਲੀਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ‘ਪਤਾ ਨੀ ਕਿੱਡਾ ਚਲਾਨ ਕਰੇਗਾ?’ ਮੈਂ ਅੰਦਰੋਂ ਫਿਕਰਮੰਦ ਹੁੰਦਿਆ ਪੁੱਛਿਆ। ‘ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਹੋਈ ਆ, ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਚਲਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਝੱਖੜ ਕਾਰਨ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਕਾਰ ਸਪੀਡ ਲਿਮਟ ਕਰਾਸ ਕਰ ਗਈ।’ ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਗੱਲ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪਰ ਜਿਸ ਅਦਬ ਨਾਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ‘ਕਾਗਜ਼’ ਮੰਗੇ ਸਨ, ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਸਾਂ ਕਿ ਐਨੀ ਹਲੀਮੀ? ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੁਲੀਸ ਦੇ ‘ਕਾਗਜ਼ ਮੰਗਣ’ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਕੇ ਹੀ ਧੁੜਧੜੀ ਆ ਗਈ ਤੇ ਮੈਂ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚ ਲਈਆਂ। ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਪੁਲੀਸ ਇੱਥੇ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਆ। ਕਾਰ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਆਪਾਂ ਦੇਖ ਹੀ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਪੁਲੀਸ ਤੇ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਮੇਰੀ ਹਰ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਤਤਪਰ ਸਨ। ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਰਾਜ ਆ, ਤਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤੇ ਚੌਰਸਤਿਆਂ ’ਤੇ ਪੁਲੀਸ ਖੜ੍ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ, ਹਰ ਚਾਲਕ ਆਪਣੀ ਵਾਰੀ ਸਿਰ ਲੰਘੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾ ਪਲ ਪਲ ਹਾਦਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਨਾ ਜਾਮ ਲਗਦੇ ਹਨ।”

ਆਖਰ ਸਰਕਾਰੀ ਗੱਡੀ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਚੇਤੰਨ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਦੋਵੇਂ ਕਾਰਡ ਚਾਲਕ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜਾਉਂਦਿਆਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਜੈਂਟਲਮੈਨ, ਤੁਹਾਡੀ ਕਾਰ ਓਵਰ ਸਪੀਡ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ 4-5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਫ਼ਤਾਰ ’ਤੇ ਦੌੜਦੀ ਕਾਰ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਲਓ ਟਿਕਟ, ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਚਲਾਨ ਨੂੰ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਚੈਲੰਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਤੁਹਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਸਫਲ ਕਰੇ, ਹੈਵ ਏ ਗੁੱਡ ਡੇਅ।”

ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਵੀ ਚਲਾਨ ਦੀ ਕਾਪੀ ਫੜ ਕੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਚਲਾਨ ਕਟਾ ਕੇ ਸੁਆਦ ਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।

*****

(1095)